Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia charakterystykę systemów wód podziemnych na obszarze kraju w okresie od 1 sierpnia do 31 sierpnia 2019 r., opracowaną na podstawie interpretacji wyników obserwacji prowadzonych w ramach funkcjonowania sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB.

W sierpniu br. w większości analizowanych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych Monitoringu Wód Podziemnych nastąpiło obniżenie poziomu wód podziemnych i spadek wydajności źródeł w porównaniu do stanu udokumentowanego w poprzednim miesiącu.

Poziom wód podziemnych

 W przypadku systemu wód podziemnych o zwierciadle swobodnym obniżenie się średniego poziomu zwierciadła wody nastąpiło w 89% analizowanych punktów obserwacyjnych i dotyczyło niemal całego kraju. Podniesienie się zwierciadła wód pierwszego poziomu wodonośnego nastąpiło w tym czasie w przypadku około 8% analizowanych punktów. W przypadku ponad 3% punktów głębokość występowania wód pierwszego poziomu wodonośnego nie uległa zmianie w stosunku do lipca br..

W przypadku systemu wód podziemnych o zwierciadle napiętym również w większości analizowanych studni i piezometrów (około 86%) nastąpiło obniżenie średniego położenia ustabilizowanego zwierciadła wody. Wyższe położenie ustabilizowanego zwierciadła wody odnotowano w tym czasie w ponad 10% analizowanych punktów. W przypadku około 4% punktów obserwacyjnych średnia głębokość położenia ustabilizowanego zwierciadła wody w sierpniu br. nie uległa zmianie w stosunku do stanu z poprzednio analizowanego okresu.

W studniach ujmujących wody podziemne występujące w głęboko położonych poziomach wodonośnych obniżenie ustabilizowanego zwierciadła wody nastąpiło na terenie prawie całego kraju i odnotowane zostało w 91% obserwowanych studni, podczas gdy wyższe położenie zwierciadła stwierdzono w przypadku 3 studni (ponad 6%) znajdujących się w woj. śląskim. W przypadku jednej z obserwowanych studni, znajdującej się w m. Dolsko w  woj. pomorskim, średni poziom ustabilizowanego zwierciadła wody nie uległ zmianie w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

Wydajności większości monitorowanych źródeł znajdujących się w południowej części kraju w omawiany okresie również uległy zmniejszeniu w odniesieniu do stanu z sierpnia br. Stan taki odnotowano w przypadku 8 spośród 13 obserwowanych źródeł. Były to źródła znajdujące się w województwach: dolnośląskim, śląskim, małopolskim i podkarpackim. Wzrost średnich wydajności nastąpił w tym czasie w przypadku 4 źródeł znajdujących się w województwach: małopolskim i opolskim. Wydajność jednego źródła pozostała na takim samym poziomie jak w poprzednim miesiącu.

 Ryc. 1 Mapa zmian położenia zwierciadła wody podziemnej i wydajności źródeł w wybranych reprezentatywnych punktach monitoringu wód podziemnych w okresie 1.08 do 31.08.2019 r.

Poziom rezerw zasobów wód podziemnych

Pomimo obserwowanego od kilku miesięcy obniżania się poziomu wód podziemnych wielkość rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych w warstwach wodonośnych o zwierciadle swobodnym w sierpniu br. utrzymywała się w strefie zmian bezpiecznych dla zaopatrzenia ludności w wodę. W większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 78%) stan rezerw zasobów zmiennych przekraczał 20% w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Najgorsza sytuacja panowała w rejonie miejscowości: Szubin (woj. kujawsko-pomorskie), Wólka Rokicka (woj. lubelskie), Ciechanów, Kazimierki, Płock (woj. mazowieckie), Łącznik (woj. opolskie), Aleksandria, Nędza (woj. śląskie), Koło (woj. wielkopolskie) i Krzypnica (woj. zachodniopomorskie), gdzie zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów w odniesieniu do stanu NNG.

 Ryc. 2 Mapa wybranych punktów reprezentatywnych sieci monitoringu wód podziemnych prezentująca poziom rezerw zasobów wód podziemnych w okresie od 1.08 do 31.08.2019 r.

 Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Obniżanie się poziomu wód podziemnych, obserwowane na znacznym obszarze kraju w sierpniu br., jak również w kilku poprzednich miesiącach spowodowało pogłębienie i jednocześnie zwiększenie rozprzestrzenienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej. Obecnie niżówka hydrogeologiczna występuje na: przeważającej części obszaru województwa lubuskiego, w zachodniej, północnej i centralnej części województwa wielkopolskiego, południowo-zachodniej, południowej i północnej części województwa kujawsko-pomorskiego, południowo-wschodniej części województwa pomorskiego, centralnej i wschodniej części województwa dolnośląskiego, zachodniej, południowej i wschodniej części województwa opolskiego, zachodniej części województwa mazowieckiego, we wschodniej części województwa łódzkiego oraz w centralnej części województwa lubelskiego. Lokalne obniżenia poziomu wód gruntowych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego zdarzały się również w pozostałych regionach kraju.

 Ryc. 3. Mapa wybranych reprezentatywnych punktów monitoringu wód podziemnych przedstawiająca wskaźnik zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w okresie od 1.08 do 31.08.2019 r.