Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę: położenia zwierciadła wód podziemnych, stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych, stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym. Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.02 do 28.02 2025 r.
W lutym 2025 roku w większości wytypowanych do analizy punktów obserwacyjnych (ponad 52%) odnotowano obniżenie poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w odniesieniu do stanu średniego ze stycznia bieżącego roku. Obniżenie zwierciadła wód podziemnych odnotowano głównie w południowej i wschodniej oraz zachodniej i północnej części Polski. Wzrost poziomu wód podziemnych zaobserwowano w tym czasie w ponad 39% punktów obserwacyjnych i dotyczyło to głównie centrum oraz północno-wschodniej i północno- zachodniej części kraju. W przypadku około 9% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.
Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym w lutym bieżącego roku utrzymywała się na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w około 5% analizowanych punktów obserwacyjnych, przy czym dotyczyło to głównie wschodnich obszarów kraju. W tej grupie punktów obserwacyjnych ponad 2% stanowiły te, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z lat ubiegłych.
W lutym 2025 r. na części obszarów województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Lokalne wystąpienia niżówki hydrogeologicznej odnotowano również w północnej części województwa podkarpackiego oraz w centrum województwa wielkopolskiego.
Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
- najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
- średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
- wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
- wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
- średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 2 do 28 lutego 2025 r.
Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych
W lutym 2025 r. w większości wytypowanych do analizy punktów obserwacyjnych odnotowano niższy poziom zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w stosunku do stanu ze stycznia br. Zjawisko to dotyczyło ponad 52% punktów obserwacyjnych, co stanowi wzrost o 21% w porównaniu do poprzedniego miesiąca, przy czym w większości tych punktów poziom wód podziemnych nadal utrzymywał się powyżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). W lutym bieżącego roku obniżenie zwierciadła wód podziemnych odnotowane zostało głównie w południowej i wschodniej, a także zachodniej i północnej części Polski.
Wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w tym czasie w ponad 39%. W poprzednim miesiącu wzrost poziomu wód podziemnych odnotowany został w ponad 65% wszystkich analizowanych punktów ujmujących pierwszy poziom wodonośny. Wzrost średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpił głównie w centrum, na północnym wschodzie i północnym zachodzie kraju. Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych przeważnie były niewielkie i najczęściej, zarówno wzrosty jak i spadki, nie przekraczały 0,1 m.
W przypadku około 9% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w styczniu br. (Ryc. 1).
Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w lutym2025 r.
Zmiany zasobów wód podziemnych Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 190 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.
W lutym bieżącego roku w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (ponad 95%, tj. o 1% więcej niż w poprzednim miesiącu) średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego poziomu zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju pozostawała na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w niespełna 5% ogólnej liczby punktów objętych analizą, przy czym dotyczyło to głównie obszarów we wschodniej części kraju. W tej grupie ponad 2% stanowiły punkty obserwacyjne, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach: Parciaki – Stacja (województwo mazowieckie), Turza (województwo podkarpackie), Boksze Stare (województwo podlaskie) i Okole (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).
Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w lutym 2025 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych
Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 190 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.
W lutym 2025 r. na części obszaru Polski nadal występowało zagrożenie hydrogeologiczne związane z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Regionalny zasięg niżówki hydrogeologicznej w omawianym miesiącu zmienił się tylko nieznacznie w porównaniu do stycznia br. Obecnie zjawisko to obejmuje części województw: lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego. Zmiany w rozprzestrzenieniu niżówki hydrogeologicznej w lutym, w odniesieniu do stanu ze stycznia br. przedstawiono na ryc. 3. W minionym miesiącu niżówkę hydrogeologiczną zaobserwowano również w północnej części województwa podkarpackiego oraz w centrum województwa wielkopolskiego, jednak na tych obszarach zjawisko to miało charakter lokalny.
W skali kraju poziom wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w 17 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 9% wszystkich punktów badanej grupy, tj. o około 1% mniej niż w poprzednim miesiącu. W 42 punktach obserwacyjnych (ponad 22%) poziom zwierciadła wód podziemnych w lutym br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych – szczególnie przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych – może również pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie we wschodniej i centralnej części kraju. W przypadku 131 punktów obserwacyjnych, co stanowi około 69% wszystkich analizowanych punktów swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).
Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w lutym br. przedstawiono na rycinie 3.
Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w lutym 2025 r.
