- Jesteś tutaj:
-
Strona główna PIG-PIB
-
Oddział Kielce
-
Oddział Świętokrzyski
- Działalność
W dniach 2-4 października 2024 r. w Keflaviku na Islandii odbyła się 17. Konferencja Europejskiej Sieci Geoparków UNESCO (EGN Conference 2024), zorganizowana przez Geopark Reykjanes. To prestiżowe wydarzenie, odbywające się co dwa lata, gromadzi szerokie grono specjalistów z zakresu geoturystyki, geoedukacji i promocji dziedzictwa geologicznego.
W dniu 12 października 2024 roku, w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Georóżnorodności, Oddział Świętokrzyski PIG-PIB, Geopark Świętokrzyski oraz Geonatura Kielce zapraszają na Kielecki Spacer Geologiczny – Szlakiem Ziemi i Człowieka. Zbiórka uczestników przed Wojewódzkim Domem Kultury o godzinie 12:30. Wstęp wolny.
W dniu 20 września br., w siedzibie Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB, odbyła się XXIX edycja ogólnopolskiej konferencji naukowej Kamień w złożu, krajobrazie i architekturze. W konferencji wzięło udział 55 osób reprezentujących sześć placówek naukowych oraz trzynaście instytucji i firm. Gośćmi honorowymi byli: Zastępca Dyrektora ds. państwowej służby geologicznej PIG-PIB dr Olimpia Kozłowska, przedstawicielka Departamentu Geologii Ministerstwa Klimatu i Środowiska mgr Agnieszka Sternicka, Kierownik Katedry Gospodarki Zasobami Mineralnymi PAN prof. dr hab. inż. Marek Nieć, Kierownik ds. geologii i wsparcia górniczego Holcim Kruszywa Sp. z o.o. mgr inż. Wojciech Chudzik, Regionalny Dyrektor Ochrony Środowiska w Kielcach mgr inż. Iwona Kędzierska-Gębska, Geolog Powiatowy Starostwo Powiatowe Kielce mgr inż. Katarzyna Łątka, Geolog Powiatowy Urząd Miasta Kielce mgr Grzegorz Grzegorzewski, Kierownik Europejskiego Centrum Edukacji Geologicznej dr inż. Tomasz Łątka oraz Przewodniczący Zarządu Stowarzyszenia Gmin „Geopark Świętokrzyski” mgr Michał Poros.
Otwarcie konferencji.
Konferencję otworzyła mgr inż. Ewelina Bąk, która, po przywitaniu Gości oddała głos Dyrektorowi Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB – dr. Sylwestrowi Salwie. Podziękował on uczestnikom, a w szczególności Gościom za przybycie i przekazał głos Dyrektor Olimpii Kozłowskiej. Podkreśliła ona znaczenie tej konferencji, o zróżnicowanej tematyce, dla przepływu informacji pomiędzy placówkami naukowymi a instytucjami, w tym samorządowymi i firmami. Wskazała na brak referatów dotyczących problemów przemysłu wydobywczego, związanych, w regionie świętokrzyskim, głównie z kurczeniem się obecnych terenów eksploatacyjnych i pozyskiwaniem nowych.
Dr Sylwester Salwa, Dyrektor Oddziału Świętokrzyskiego, wita przybyłych gości.
Wystąpienie dr Olimpii Kozłowskiej, zastępcy dyrektora ds. państwowej służby geologicznej.
Następnie Dyrektor Sylwester Salwa złożył na ręce Pani Agnieszki Sternickiej podziękowanie dla Ministra Klimatu i Środowiska za objęcie, XXIX edycji Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej pt: „Kamień w złożu, krajobrazie i architekturze”, patronatem honorowym przez. Pani Agnieszka Sternicka podkreśliła fakt, ze konferencja stanowi bardzo dobrą platformę do wymiany doświadczeń z różnych dziedzin związanych z pozyskaniem, obróbką i zastosowaniem surowców skalnych.
Wystąpienie Pani Agnieszki Sternickiej z Departamentu Geologii
w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
W ramach konferencji wygłoszono trzynaście referatów o zróżnicowanej tematyce.
Dr Michał Ruszkowski (MKiŚ) w pierwszym referacie wskazał niskie koszty produkcji jako główną przyczynę dominacji chińskich produktów na rynku kamieniarskim. Niewielkie zainteresowanie społeczeństwa wyrobami kamieniarskimi tłumaczył brakiem przekazu, że, mogą być one tanie i konkurencyjne w stosunku do wykonanych z innych surowców. Jako mankament przemysłu kamieniarskiego wskazywał brak różnicowania nazewnictwa skał, które obecnie ogranicza się do trzech: granit, marmur i piaskowiec. W drugiej prezentacji skupił się na promowaniu przemysłu kamieniarskiego i przedstawianiu jego historii we współczesnej pop kulturze: komiksach, grach planszowych i komputerowych oraz filmach.
dr Michał Ruszkowski
Dr inż. Zbigniew Złonkiewicz (PIG-PIB, Kielce) omówił budowę geologiczną złoża środkowodewońskich wapieni Bolechowice, historię ich eksploatacji sięgającą XVI w. oraz przykłady zastosowania. Wskazał na fakt zniszczenia złoża, jako surowca blocznego, na skutek wadliwej eksploatacji przy użyciu materiałów wybuchowych.
dr inż. Zbigniew Złonkiewicz
Mgr Olgierd Pedrycz (PIG-PIB, Kielce) przedstawił środowisko sedymentacji żyweckich wapieni stromatoporoidowo-koralowcowych, eksploatowanych w Kopalni Kruszywa Osiny.
mgr Olgierd Pedrycz
Dr hab. inż. Marek Rembiś prof. AGH (AGH, Kraków) poświęcił swoje wystąpienie coraz powszechniej stosowanym konstrukcjom gabionowym. Wskazał na ich liczne zalety , takie jak stosunkowo łatwy montaż oraz ewentualne naprawy, przepuszczalność wody czy walory estetyczne. Omówił także najczęściej popełniane błędy w ich wykonaniu – głównie niewłaściwy dobór kamienia o słabych parametrach fizyko-mechanicznych.
dr hab. inż. Marek Rembiś prof. AGH
Mgr inż. Łukasz Oczkowski (PIG-PIB, Kielce) w prezentacji, której współautorem był dr hab. inż. Marek Rembiś prof. AGH, przedstawił ocenę morfologii powierzchni spękań rozdzielczych w różnych typach piaskowców metodą profilometrii laserowej.
mgr inż. Łukasz Oczkowski
Dr hab. inż. Jan Bromowicz prof. AGH (współautor dr inż. Janusz Magiera, emerytowany pracownik AGH, Kraków) omówił kamieniarkę dwóch romańskich budowli: opactwa cystersów w Jędrzejowie i kościoła pw. Świętego Jana Chrzciciela w Prandocinie. W obu przypadkach wykorzystano jasnoszary piaskowiec różnoziarnisty wieku badeńskiego, który wydobywano w niewielkich łomach w okolicy Prandocina oraz Korytnicy koło Sobkowa.
dr hab. inż. Jan Bromowicz prof. AGH
Dr hab. inż. Barbara Radwanek-Bąk (IGSMiE PAN, Kraków) zabrała słuchaczy w podróż do Arabii Saudyjskiej i pokazała surowce skalne wykorzystane w tamtejszej architekturze. Jest to na ogół materiał lokalny jak np. ciemne łupki krystaliczne w mieście Rijal Almaa, połączone z białymi elementami, wykonanymi z marmuru lub kwarcu, często w formie szachownicy. W Dżeddzie natomiast dominują budynki wykonane z neogeńskich wapieni.
dr hab. inż. Barbara Radwanek-Bąk
Dr inż. Izabela Jamorska (Uniwersytet M. Kopernika, Toruń) przedstawiła współczesną kamieniarkę kampusu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Obejmuje ona zarówno skandynawskie granity i gnejsy, polskie granity ze Strzelina, marmury i wapienie morawickie, z których wykonane są posadzki, schody oraz chodniki na zewnątrz budynków.
dr inż. Izabela Jamorska
Dr Tomasz Pawlik (GDDKiA, Wrocław) omówił przykładowe geostanowiska południowej części Wzgórz Strzegomskich i wyniki ich waloryzacji. Obszar ten, pomimo silnie rozwiniętego przemysłu wydobywczego, posiada duży, lecz niewykorzystany potencjał geoturystyczny. Brak też infrastruktury w postaci tablic informacyjnych i ścieżek edukacyjnych.
dr Tomasz Pawlik
Dr hab. Anna Fijałkowska-Mader prof. PIG-PIB (PIG-PIB, Kielce) i mgr Grzegorz Szlefarski w referacie, którego współautorem był mgr Witold Wesołowski, przedstawili budowę geologiczną złoża dolnotriasowych piaskowców tumlińskich oraz historię ich eksploatacji w kamieniołomie Wykień (Wzgórza Tumlińskie), sięgającą XIX w. Podali również przykłady ich różnorodnego zastosowania – od żaren i kół młyńskich, przez elementy architektoniczne po okładzinę pieców hutniczych.
mgr Grzegorz Szlefarski
Dr inż. Zbigniew Złonkiewicz i dr hab. Anna Mader prof. PIG-PIB w prezentacji, której współautorem był dr Paweł Król (MNK, Kilce) omówili budowę geologiczną Wzgórza Wietrznia w Kielcach oraz historię eksploatacji środkowodewońskich wapieni w kamieniołomach Wietrznia, Międzygórze i Międzygórze II, zlokalizowanych na tym wzgórzu a stanowiących obecnie rezerwat przyrody im. Zbigniewa Rubinowskiego, administrowany przez Geonaturę Kielce.
dr hab. Anna Mader prof. PIG-PIB
Mgr inż. Izabela Tercjak (PIG-PIB, Kielce) scharakteryzowała pod kątem petrogaficznym nowy, bardzo rzadki kamień dekoracyjny – dianit, nazywany niebieskim nefrytem, występujący na Syberii w południowej Jakucji. Zbudowany jest on z włóknistych amfiboli wapniowych i sodowych oraz skaleni. Powstał na kontakcie alkalicznych granitów i osadowych skał węglanowych.
mgr inż. Izabela Tercjak
Po dyskusji Ewelina Bąk podziękowała prelegentom i uczestnikom oraz zaprosiła do udziału w przyszłorocznej konferencji.
Tekst Anna Fijałkowska-Mader, Ewelina Bąk
Zdjęcia: Agnieszka Milianowicz
Konferencja została zorganizowana w ramach zadania „Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2024–2026” i sfinansowana ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
W dniu 17 września 2024 r. odbył się III Rajd Pieszy po ścieżce geoedukacyjnej „Dolina Świśliny” Górach Świętokrzyskich. Ścieżka została przygotowana przez pracowników Państwowego Instytutu Geologicznego – Państwowego Instytutu Badawczego i otwarta w 2022 r. Już jesienią tego samego roku odbył się I Rajd Pieszy po ścieżce zorganizowany przez Stowarzyszenie „Witulin nad Świśliną” i Koło Gospodyń Wiejskich w Dołach Biskupich. Jego uczestnikami byli uczniowie ze wszystkich czterech szkół podstawowych, znajdujących się na terenie gminy Kunów wraz z paniami dyrektorkami i nauczycielkami. Od tego czasu rajd, prowadzony przez pracowników Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB, stał się imprezą cykliczną.
W tegorocznym rajdzie uczestniczyło ponad pięćdziesięcioro uczniów z czterech klas ze szkół podstawowych z miejscowości: Janik, Kunów, Nietulisko Duże i Wymysłów wraz z opiekunami.
Rajd rozpoczął się od stanowiska Wióry, położonego przy zaporze na Zbiorniku Wióry. Znajduje się tu niewielkie lapidarium, złożone z piaskowców dolnotriasowej formacji z Wiór, pozyskanych w trakcie budowy zbiornika. Na blokach skalnych widoczne są odlewy śladów wczesnotriasowych gadów, głównie chiroteriów, oraz struktury sedymentacyjne.
Uczestnicy rajdu na stanowisku Wióry, przy tablicach informacyjnych. Objaśnia dr hab. Anna Mader prof. PIG-PIB
Lapidarium na stanowisku Wióry
Następnie uczestnicy rajdu przeszli w dół doliny rzeki Świśliny i zatrzymali się przy tablicy informacyjnej na pierwszym przystanku ścieżki. Stamtąd udali się do dawnego kamieniołomu Doły Opacie, obecnie pomnika przyrody, stanowiącego drugi przystanek ścieżki. Odsłaniają się w nim dolomity formacji wojciechowickiej środkowego i górnego dewonu. Szczególnym zainteresowaniem uczestników cieszyła się mineralizacja kalcytowo-żelazisto-manganowa oraz niewielki fałd leżący, widoczny w zachodniej części ściany kamieniołomu.
Drugi przystanek ścieżki w kamieniołomie środkowodewońskich dolomitów formacji wojciechowickiej Doły Opacie
Lekcja geologii na żywo w kamieniołomie Doły Opacie
Trzeci przystanek ścieżki obejmował dawne kamieniołomy: Doły Biskupie i Witulin, w których widoczna jest granica między piaskowcami retu warstw z Krynek a skałami węglanowymi wapienia muszlowego. Natomiast sięgająca XVII w. historia kamieniarstwa w Dołach Biskupich została przedstawiona na przystanku czwartym, gdzie uczestnicy rajdu mogli zobaczyć budynki pozostałe po dawnych warsztatach kamieniarskich. Mieli oni także okazje zapoznać się z ekspozycją w Izbie Regionalnej Stowarzyszenia Witulin nad Świśliną, która jest poświęcona historii Dołów Biskupich.
Trzeci i czwarty przystanek ścieżki koło kamieniołomu Witulin w Dolach Biskupich
Trzeci i czwarty przystanek ścieżki koło kamieniołomu Witulin w Dolach Biskupich
Następnie uczestnicy rajdu udali się do siedziby OSP w Dołach Biskupich na spotkanie z Burmistrzem Miasta i Gminy Kunów Lechem Łodejem. W swoim wystąpieniu podkreślił on znaczenie ścieżki geoedukacyjnej w promowaniu dziedzictwa geologicznego Gminy Kunów oraz podnoszeniu świadomości lokalnego społeczeństwa w kwestii zrównoważonego rozwoju i poszanowania dóbr przyrodniczych a także kulturowych. Przedstawicielkom Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB oraz dyrektorkom szkół podstawowych, biorących udział w rajdzie, wręczył także pamiątkowe puchary, ufundowane przez Stowarzyszenie „Witulin nad Świśliną”. Na zakończenie miał miejsce poczęstunek przygotowany przez Koło Gospodyń Wiejskich w Dołach Biskupich.
Burmistrz Miasta i Gminy Kunów Lech Łodej wręcza dr hab. Annie Mader pamiątkowy puchar. Osoby towarzyszące (po lewej): Paweł Gawron, prezes Stowarzyszenia „Witulin nad Świśliną”; Maria Ptak, przewodnicząca KGW w Dołach Biskupich i Elżbieta Miernikiewicz, sołtys Dołów Biskupich (po prawej). Fotografia z archiwum P. Gawrona
Uczestnicy i organizatorzy rajdu. Fotografia z archiwum P. Gawrona
Tekst A. Mader, E. Bąk
Zdjęcia: E. Bąk
O geologii regionu świętokrzyskiego i nie tylko
Wirtualna wycieczka do Zachełmia
Projekty unijne
Subskrybuj kanał RSS