25 maja 2023 r. w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB odbyło się siódme Forum Państwowej Służby Geologicznej i Państwowej Służby Hydrogeologicznej, poświęcone działaniom PSG i PSH w regionie świętokrzyskim.
Forum otworzył zastępca dyrektora ds. badań i rozwoju PIG-PIB – dr hab. Piotr Szrek, po czym nastąpiła prezentacja poszczególnych referatów:
- Historia i współczesne kierunki działania Oddziału Świętokrzyskiego PIG-PIB - dr Sylwester Salwa,
- Kartografia geologiczna regionu świętokrzyskiego – historia, teraźniejszość i perspektywy - mgr Dariusz Wieczorek,
- Państwowa Służba Geologiczna a umacnianie i usprawnianie współpracy branży geologicznej - dr Olimpia Kozłowska,
- Geologia środowiskowa w zadaniach Państwowej Służby Geologicznej, realizowanych w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB – historia i teraźniejszość - mgr inż. Dorota Giełżecka-Mądry,
- Geologia i informatyka w jednym miejscu – oprogramowanie stworzone wewnątrz PIG-PIB jako wsparcie dla realizacji zadań Państwowej Służby Geologicznej - mgr inż. Dominik Szrek,
- Zadania Państwowej Służby Geologicznej w zakresie zagrożeń geologicznych - dr Tomasz Wojciechowski,
- Miejsce i znaczenie edukacji geologicznej wśród zadań Państwowej Służby Geologicznej realizowanych w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB - mgr inż. Ewelina Bąk,
- Merytoryczne wsparcie PSH dla wodociągów i władz lokalnych Kielc w zakresie ochrony wód podziemnych - mgr inż. Joanna Bruczyńska,
- Zmiany warunków wodnych w rejonach intensywnej działalności górniczej w Górach Świętokrzyskich - dr inż. Katarzyna Białecka,
- Sieć Obserwacyjno-Badawcza Wód Podziemnych (SOBWP) regionu świętokrzyskiego – historia, stan aktualny i perspektywy rozwoju - dr Marcin Kos.
Szczegółowa relacja z Forum dostępna jest na stronie PIG-PIB:
Zdjęcia:
K. Żur, M. Zieliński
W ramach wyjazdu w dniu 02.06.2023 r. przeprowadzono prace terenowe mające na celu aktualizację szczegółowej mapy geologicznej Polski w skali 1:50 000, arkusz Daleszyce. Prace przeprowadzono na stanowiskach wychodni utworów dewonu dolnego na Salkowej Górze, Górze Napękowskiej, Górze Wrzosowej oraz na stanowiskach czwartorzędowych w okolicy miejscowości Skorzeszyce, Napęków (Fot. 1.2), Niwki Daleszyckie oraz miasta Daleszyce. Zapoznano się też z jedynym w Górach Świętokrzyskich odsłonięciem radiolarytów dolnego karbonu, tworzącymi formy skałkowe (pomnik przyrody) w zboczu doliny w Górkach Napękowskich (Fot. 3, 4), na sąsiednim arkuszu Bodzentyn.
Fot. 1. Odsłonięcie piasków czwartorzędowych w Napękowie
Fot. 4. Powierzchnia lustra tektonicznego na bloku radiolarytu
Tekst Paweł Rutkiewicz, Anna Mader
Zdjęcia Anna Mader
Mamy przyjemność poinformować, że pracownicy Oddziału Świętokrzyskiego Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego (PIG-PIB) aktywnie uczestniczyli w jedenastej edycji akcji "Tanew-nasza rzeka, im. Zdzisława Lwa".
To dwudniowe wydarzenie, które odbyło się 25-26 maja 2023, było nie tylko okazją do poznania uroków roztoczańskich szlaków, ale przede wszystkim do podjęcia ważnej misji - sprzątania śmieci pozostawionych przez nieodpowiedzialnych turystów w zlewni rzeki Tanew. Udział w akcji wzięła młodzież z Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego w Jarosławiu, Szkoły Podstawowej w Łukawicy, Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Oleszycach oraz X Drużyny Harcerskiej Traperski Krąg z Suśca.
Nie mniej istotnym aspektem akcji była jednak geoedukacja. Nasi specjaliści z Oddziału Świętokrzyskiego poprowadzili warsztaty geoedukacyjne. Opowiadali o źródłach rzeki Tanwi, prezentowali tektoniczną genezę Szumów - serii małych wodospadów na Tanwi, oraz przenosili uczestników w świat mioceńskiego morza, które niegdyś zalewało obszar dzisiejszego Roztocza. Przykładem były prezentowane wapienie organodetrytyczne z kamieniołomu w Józefowie.
Rajd nie obył się bez pamiątek - uczestnicy otrzymali upominki od Państwowego Instytutu Geologicznego, stanowiące miły akcent kończący te dwa dni pełne nauki, pracy i dobrej zabawy. Dziękujemy organizatorom oraz wszystkim uczestnikom za zaangażowanie i wspólnie spędzony czas.
Podsumowując, ten rajd to było prawdziwe geo-party! Pełne nauki, zabawy i zaangażowania. Dziękujemy wszystkim uczestnikom, za to że byliście z nami, za wasze uśmiechy i pozytywną energię. Do zobaczenia na kolejnej edycji - bo przecież każda rzeka, jak nasza Tanew, zasługuje na naszą troskę.
Pozdrawiamy serdecznie, do następnego razu w terenie!
Tekst: A. Milianowicz, O. Pedrycz
Zdjęcia: J. Szatko, A. Milianowicz, O. Pedrycz
W dniu 19 kwietnia 2023 r. odbyły się w Oddziale Świętokrzyskim PIG-PIB warsztaty geoedukacyjne dla uczniów klas drugich Szkoły Podstawowej im. K. Makuszyńskiego w Morawicy. Warsztaty obejmowały lekcje muzealne i zajęcia dydaktyczne.
Po zapoznaniu się z ogólną geologią regionu świętokrzyskiego, uczniowie przeszli do stanowisk poświęconych: gadom i dinozaurom triasowo-jurajskim, morzu mioceńskiemu i jego mieszkańcom, epoce lodowcowej. Niemałe zainteresowanie wśród dzieci budziła nowa atrakcja naszego muzeum – interaktywna piaskownica, w której powierzchnia piasku oświetlana jest kolorami odpowiadającymi wysokościom usypanych wzniesień, co pozwala w czasie rzeczywistym tworzyć trójwymiarowe mapy hipsometryczne. W trakcie zabawy uczestnicy dowiedzieli się jak działają procesy górotwórcze, a dzięki pracy zespołowej powstały wyjątkowe krainy pełne archipelagów wysp, jezior polodowcowych, łańcuchów górskich i potężnych wulkanów.
W ramach zajęć dydaktycznych uczniowie poznali mechanizmy powstawania odcisków muszli i skamieniałości śladowych. Zagłębili się w fascynujący świat mikroskamieniałości. Zaznajomili się z wymarłymi zwierzętami, których skamieniałości spotykane są w regionie świętokrzyskim. Wykonali ich odciski w gipsie modelarskim. Poznali właściwości filtracyjne różnego typu osadów i mogli samodzielnie sprawdzić kwasowość wybranych produktów spożywczych.
Tekst: A. Mader, E. Bąk, D.Szrek
Zdjęcia: P. Rutkiewicz, D. Szrek