Obrazek Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1.12 do 31.12 2024 r. Popularny

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
 - położenia zwierciadła wód podziemnych
 - stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
 - stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.12 do 31.12 2024 r.

W grudniu ub.r. na znacznym obszarze kraju głównie w jego południowej oraz wschodniej części nastąpiło obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca. Punkty, w których odnotowano niższe stany wód podziemnych stanowiły ponad 48% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych. Wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w stosunku do stanu średniego z listopada ub.r. odnotowano w tym czasie w około 44% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym sytuacja taka dotyczyła najczęściej centralnej i zachodniej części kraju. W przypadku około 8% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w ponad 7% analizowanych punktów obserwacyjnych na ternie całego kraju, w tym około 3% stanowiły punkty, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z wielolecia.

W granicach województw kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego, warmińsko-mazurskiego, wielkopolskiego oraz zachodniopomorskiego stwierdzono położenie zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego oznaczające występowanie na tych obszarach zagrożenia w postaci niżówki hydrogeologicznej.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
 - najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
 - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
 - wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
 - wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 grudnia 2024 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 191 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).

W grudniu 2024 r. obniżenie średniego poziomu zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w przypadku ponad 48% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym w większości tych punktów poziom wód podziemnych nadal utrzymywał się powyżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Miesiąc wcześniej obniżenie poziomu wód podziemnych odnotowane zostało w około 77% wszystkich analizowanych punktów ujmujących pierwszy poziom wodonośny. W grudniu ub.r. obniżenie zwierciadła wód podziemnych rejestrowane było głównie w południowej oraz wschodniej części Polski. Wzrost średniego poziomu wód podziemnych stwierdzono w tym czasie w niemal 44% punktów obserwacyjnych, tj. o 24% więcej niż przed miesiącem. Podniesienie średniego poziomu wód podziemnych nastąpiło głównie w centralnej i zachodniej części kraju.

Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych przeważnie były niewielkie i najczęściej, zarówno wzrosty jak i spadki, mieściły się w przedziale 0-0,1 m. W przypadku około 8% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w listopadzie ubiegłego roku (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w grudniu 2024 r.

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 180 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

W grudniu ub.r. stan rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych utrzymywał się na poziomie zbliżonym do odnotowanego miesiąc wcześniej. W około 93% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 1% więcej niż w poprzednim miesiącu, średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono, tak jak w poprzednim miesiącu, w ponad 7% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W tej grupie ponad 3% stanowiły punkty, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Kaliska i Parciaki Stacja (województwo mazowieckie), Boksze Stare i Gugny (województwo podlaskie), Turza (województwo podkarpackie) oraz Okole (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w grudniu 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 180 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.

W grudniu ub.r. w przypadku 24 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 13% wszystkich analizowanych punktów (o około 1% mniej w stosunku do poprzedniego miesiąca), swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej. W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw kujawsko-pomorskiego, lubelskiego, łódzkiego, mazowieckiego, podkarpackiego, podlaskiego oraz wielkopolskiego, przy czym na obszarach województw warmińsko-mazurskiego i mazowieckiego niżówka zwiększyła rozprzestrzenienie, natomiast zasięg tego zjawiska zmniejszył się w województwach kujawsko-pomorskim, lubelskim, łódzkim i wielkopolskim. Ponadto w grudniu ub.r. niżówka hydrogeologiczna o zasięgu regionalnym odnotowana została również we wschodniej części województwa zachodniopomorskiego i w północnej części województwa świętokrzyskiego. Zmiany rozprzestrzenienia niżówki hydrogeologicznej w odniesieniu do stanu z listopada ub.r. przedstawiono na ryc.3.

W 37 punktach obserwacyjnych (około 21%) poziom zwierciadła wód podziemnych w grudniu br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie w północnej, północno-wschodniej, centralnej i wschodniej części kraju. W przypadku 119 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 66% wszystkich analizowanych punktów (około 3% więcej niż w poprzednim miesiącu), swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).

Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w grudniu 2024 r.