pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1.10 do 31.10 2024 r. Popularny

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
 - położenia zwierciadła wód podziemnych
 - stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
 - stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.10 do 31.10 2024 r.

W październiku br. na znacznym obszarze kraju nastąpiło obniżenie zwierciadła wód podziemnych w stosunku do wartości z poprzedniego miesiąca. Punkty, w których odnotowano niższe stany wód podziemnych stanowiły ponad 56% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych. Obniżenia te zarejestrowane zostały głównie w północnej i wschodniej Polsce. Wzrost stanu zwierciadła wód podziemnych odnotowano w tym czasie w około 39% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym sytuacja taka dotyczyła najczęściej południowo-zachodniej i centralnej części kraju. W przypadku ponad 5% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

W omawianym miesiącu wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w około 5% analizowanych punktów obserwacyjnych na ternie całego kraju, w tym około 3% stanowiły punkty, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z wielolecia.

W październiku br. na części obszaru województw mazowieckiego, podlaskiego kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego oraz łódzkiego odnotowano występowanie zagrożenia hydrogeologicznego o charakterze regionalnym związanego z niżówką hydrogeologiczną. Niskie położenie zwierciadła wód podziemnych, poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego, odnotowano również na obszarach województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego, jednak zjawisko to miało na tych terenach charakter lokalny.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
 - najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
 - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
 - wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
 - wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 paździenika 2024 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 189 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).

W październiku br. obniżenie poziomu wód podziemnych nastąpiło w ponad 56% poddanych analizie punktów obserwacyjnych tj. o 14% mniej niż w poprzednim miesiącu. Spadek zwierciadła wód podziemnych odnotowano głównie w północnej i wschodniej Polsce. W przypadku około 39% analizowanych punktów obserwacyjnych (wzrost o 13%w odniesieniu do września br.) nastąpił wzrost położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Wyższy, w stosunku do poprzedniego miesiąca, poziom wód podziemnych odnotowany został głównie w południowo-zachodniej i centralnej części kraju. W przypadku ponad 5% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym we wrześniu br. (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w październiku 2024 r.

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 181 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

W październiku br. w ponad 95% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 2% mniej niż w poprzednim miesiącu, poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w około 5% ogólnej liczby punktów objętych analizą. W tej grupie niespełna 3% stanowiły punkty, w których zarejestrowany średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Kaliska i Okuniew (województwo mazowieckie), Gugny (województwo podlaskie), Kośmidry (województwo warmińsko-mazurskie) i Międzyzdroje (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w październiku 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 181 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.

W październiku br. w przypadku 20 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 11% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 2% w stosunku do poprzedniego miesiąca), swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej. W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw mazowieckiego, podlaskiego kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego oraz łódzkiego. Ponadto obniżenie poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO odnotowano na obszarach województw: lubelskiego, podkarpackiego, warmińsko-mazurskiego i zachodniopomorskiego, jednak niżówka hydrogeologiczna miała na tych terenach charakter jedynie lokalny. W 41 punktach obserwacyjnych (około 23%) poziom zwierciadła wód podziemnych w październiku br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG (SNG - wartość średniej z najniższych rocznych głębokości), co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie w północnej, centralnej i wschodniej części kraju. W przypadku 120 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 66% wszystkich analizowanych punktów (około 4% mniej niż w poprzednim miesiącu) swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w październiku br. przedstawiono na rycinie 3.

Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w październiku 2024 r.