1 kwietnia 2025 r. w gmachu Muzeum Geologicznego Państwowego Instytutu Geologicznego – PIB odbyła się Jubileuszowa Sesja z okazji 30-lecia powołania Zakładu Geologii Środowiskowej. Głównym celem wydarzenia było podsumowanie dotychczasowych osiągnięć i dorobku naukowego pracowników Zakładu.
Wydarzenie zgromadziło licznych gości, w tym przedstawicieli: Ministerstwa Klimatu i Środowiska, Wyższego Urzędu Górniczego, Instytutu Nauk Geologicznych PAN w Warszawie, Instytutu Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie, Uniwersytetu Warszawskiego, Instytutu Techniki Budowlanej oraz Politechniki Wrocławskiej. Na zaproszenie odpowiedzieli również przedstawiciele administracji samorządowej, przedsiębiorstw i stowarzyszeń branżowych, byli i emerytowani pracownicy Zakładu oraz współpracownicy innych komórek organizacyjnych PIG-PIB.
Gości przywitał dyrektor Instytutu, prof. dr hab. Krzysztof Szamałek. Podziękował wszystkim gościom za przybycie i wyraził uznanie dla wieloletniej działalności Zakładu Geologii Środowiskowej. W swoim wystąpieniu podkreślił znaczenie pracy zespołu dla rozwoju szeroko pojętej ochrony środowiska.
Dyrektor PIG-PIB Krzysztof Szamałek wita zgromadzonych gości podczas Jubileuszu 30-lecia powołania Zakładu Geologii Środowiskowej
Następnie głos zabrał mgr Maciej Młynarczyk, Dyrektor Departamentu Geologii Ministerstwa Klimatu i Środowiska, który w imieniu Głównego Geologa Kraju, prof. dr. hab. inż. Krzysztofa Galosa, odczytał list okolicznościowy skierowany do uczestników uroczystości. W przesłaniu podkreślono znaczący wkład Zakładu w rozwój geologii środowiskowej:
Przez trzy dekady Państwa Zakład nieustannie przyczyniał się do rozwoju nauki i technologii w dziedzinie geologii środowiskowej, wnosząc nieoceniony wkład w ochronę i zrozumienie naszego środowiska naturalnego. Państwa praca, pełna pasji i zaangażowania, stanowi inspirację dla nowych pokoleń naukowców i specjalistów.
W dalszej części uroczystości prof. dr hab. Krzysztof Szamałek uhonorował zasłużonych, byłych pracowników Zakładu Geologii Środowiskowej okolicznościową odznaką „Za Zasługi dla Państwowego Instytutu Geologicznego”. Odznaczenia wręczył wspólnie z dr Olimpią Kozłowską, zastępcą dyrektora ds. państwowej służby geologicznej. Wyróżnieni zostali: prof. dr hab. Izabela Bojakowska, prof. dr hab. Anna Pasieczna, dr Małgorzata Sikorska-Maykowska oraz dr Ryszard Strzelecki.
Odznaczeni, byli pracownicy Zakładu Geologii Środowiskowej
Następnie dr Olimpia Kozłowska, związana z Zakładem Geologii Środowiskowej przez wiele lat i pełniąca funkcję kierownika komórki w latach 2020–2024, przedstawiła krótką prezentację, w której omówiła bieżący profil działalności Zakładu, jego strukturę oraz stan zatrudnienia.
Goście przybyli licznie na uroczystość
Pierwszą sesję moderował prof. dr hab. Stanisław Wołkowicz. Blok wystąpień rozpoczął dr Ryszard Strzelecki, który w prezentacji pt. „Historia Zakładu Geologii Środowiskowej: solidny fundament, stabilna budowla” przedstawił okoliczności powstania Zakładu, jego pierwsze lata działalności oraz najważniejsze projekty, które zadecydowały o jego roli i miejscu w strukturze Instytutu.
Następnie prof. dr hab. Izabela Bojakowska omówiła wieloletni projekt pt. „Monitoring geochemiczny osadów wodnych w latach 1990–2015”, podkreślając jego przełomowe znaczenie dla rozwoju metod badawczych oraz istotny wkład merytoryczny w ocenę stanu środowiska w Polsce.
W kolejnym wystąpieniu prof. dr hab. Anna Pasieczna, dr Irena Wysocka oraz dr Agnieszka Konon opowiedziały o rozwoju kartografii geochemicznej – od jej początków aż po najnowsze osiągnięcia. Podkreśliły znaczenie unikalnego, ogólnopolskiego zasobu danych geochemicznych, które są nie tylko podstawą do analiz naukowych, lecz stanowią również cenne źródło informacji dla organów administracji publicznej i sektora prywatnego. Prelegentki zaprezentowały również nowoczesne platformy do udostępniania tych danych oraz omówiły plany dalszego rozwoju.
Dr Wojciech Wołkowicz przedstawił referat pt. „Badania rekultywacyjne terenów zdegradowanych”, koncentrując się na wybranych projektach prowadzonych w Zakładzie w zakresie oceny stanu środowiska gruntowo-wodnego, remediacji i oczyszczania terenów skażonych. Szczególną uwagę poświęcił projektowi rekultywacji mogilników wskazując na indywidualne podejście do każdego przypadku oraz społeczno-środowiskowe znaczenie podejmowanych działań.
Drugą sesję, moderowaną przez dr Olimpię Kozłowską, otworzyła dr Małgorzata Sikorska-Maykowska, która przedstawiła historię i znaczenie kartografii geośrodowiskowej. Prezentację kontynuowała dr Anna Gabryś-Godlewska, ukazując obecny stan i plany w zakresie realizacji jednego z kluczowych projektów, jakim jest Mapa Geośrodowiskowa Polski.
Mgr inż. Kamila Broda skupiła się na problemie nielegalnej eksploatacji złóż oraz jego negatywnych skutkach dla środowiska i bezpieczeństwa surowcowego kraju. W swoim wystąpieniu wskazała na konkretne działania podejmowane przez Zakład Geologii Środowiskowej w zakresie identyfikacji, monitorowania i przeciwdziałania temu zjawisku. Zwróciła również uwagę na konieczność współpracy między różnymi instytucjami i służbami w celu ograniczenia skali tego problemu.
Goście słuchający wystąpień
Dr Joanna Fajfer oraz dr Paulina Kostrz-Sikora opowiedziały o działalności Zakładu skupiającej się na problematyce gospodarki odpadami. Tematyka ta od początku była obecna w realizowanych projektach, czego dowodzą liczne dokumenty strategiczne i sektorowe przygotowane na zlecenie organów administracji rządowej i samorządowej, a także opinie, ekspertyzy i projekty naukowo-badawcze sygnowane nazwiskami pracowników Zakładu.
O interdyscyplinarnym charakterze prowadzonych badań mówiła dr Monika Konieczyńska, przybliżając m.in. współpracę Zakładu z wojskiem oraz udział w projektach międzynarodowych.
Prof. Stanisław Wołkowicz zaprezentował działania Zakładu w ramach projektu PanAfGeo, realizowanego we współpracy z afrykańskimi służbami geologicznymi. Omówił znaczenie transferu wiedzy, budowania kompetencji lokalnych partnerów oraz dalsze perspektywy rozwoju międzynarodowej współpracy. Podkreślił również znaczenie tych działań dla kształtowania międzynarodowej pozycji polskiej geologii środowiskowej.
Dr inż. Joanna Krasuska przypomniała o kluczowej roli współpracy Zakładu z samorządami, która trwa nieprzerwanie od początku jego istnienia. Szczególne miejsce w tej współpracy zajmuje projekt pt. „Geologia Samorządowa”, wspierający pracowników samorządowej administracji geologicznej w realizacji ich zadań związanych z geologią, górnictwem, ochroną środowiska oraz przepisami prawa.
Pamiątkowe zdjęcie uczestników Jubileuszu
Na zakończenie sesji kierownik Zakładu Geologii Środowiskowej dr Anna Gabryś-Godlewska przedstawiła główne plany Zakładu na najbliższe lata w kontekście ochrony zasobów naturalnych i minimalizacji negatywnego wpływu działalności przemysłowej i górniczej na środowisko. Zwróciła uwagę na wysoką jakość prowadzonych w Instytucie badań stanu środowiska, którą gwarantuje Certyfikat Akredytacji. Podkreśliła również znaczenie otwartości Zakładu na nowe wyzwania i gotowość do prowadzenia nowoczesnych, interdyscyplinarnych badań służących ochronie środowiska i zrównoważonemu rozwojowi.
Jubileuszowy tort
Tekst: Maria Wojcieszak, Paulina Kostrz-Sikora, Anna Gabryś-Godlewska, Joanna Krasuska
Zdjęcia Dominika Kafara, Michał Zieliński
Jubileusz został przygotowany w ramach zadania: „Współpraca krajowa w zakresie geologii i promocja działań państwowej służby geologicznej w latach 2024 – 2026” i jest sfinansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
