Ukazał się najnowszy numer Przeglądu Geologicznego (2025/02) i jest już bezpłatnie dostępny online. Poświęcony jest w całości tematyce zmian klimatu w historii Ziemi.
Ziemia powstała około 5 miliardów lat temu. W ciągu tak długiego czasu przeszła wiele procesów, które ukształtowały jej strukturę. (…) Nauki geologiczne dysponują specjalistyczną wiedzą, metodami badawczymi i nowoczesnymi instrumentami, aby śledzić zmiany klimatu Ziemi w przeszłości – piszą profesorowie Krzysztof Szamałek, Stanisław Wołkowicz i Leszek Marks w artykule wprowadzającym.
W pierwszej, anglojęzycznej części „Przeglądu Geologicznego” w artykule „Antropogeniczne globalne ocieplenie z perspektywy fanerozoicznej ewolucji klimatu Ziemi” Hubert Wierzbowski przedstawia przegląd opublikowanych danych na temat fanerozoicznej ewolucji klimatu Ziemi i przykładów gwałtownego ocieplenia klimatu związanego z emisją gazów cieplarnianych.
W artykule „Globalne i regionalne zapisy paleoklimatyczne z paleogenu i neogenu: wybrane przykłady z Niżu Polskiego” autorzy Barbara Słodkowska i Jacek Kasiński opisują naturalne czynniki globalnej i regionalnej zmiany klimatu w paleogenie i neogenie.
Artykuł „Współczesne globalne ocieplenie a zmiany klimatu w holocenie” autorstwa Leszka Marksa przynosi interesujące wnioski z jego badań. Autor pisze, między innymi: Istnieją wiarygodne dowody geologiczne, że temperatury większości faz ocieplenia w holocenie były globalnie wyższe lub podobne do temperatur obecnego okresu ocieplenia (…) Kolejne prognozy klimatyczne Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu opierają się na założeniu, że współczesny wzrost temperatury jest sterowany wyłącznie przez wzrastającą zawartość CO2 wywołanego przez człowieka w atmosferze. W porównaniu z danymi obserwacyjnymi, te prognozowane temperatury są znacznie przeszacowane.
„Reakcja środowiska na zmiany klimatyczne w plejstocenie – wybrane dowody z Polski” (Jan Dzierżek, Izabela Cabała, Bogusz Kulus, Leszek Lindner, Anna Mitura, Artur Teodorski, Karolina Ulbin, Leszek Marks) to przegląd opublikowanych danych, dla wyjaśnienia zmian klimatycznych i środowiskowych odnotowanych w osadach i formach terenu czwartorzędu Polski, które podane zarówno z zimnej, jak i ciepłej fazy czwartorzędu wyraźnie pokazują, że zmiany klimatu są powszechnym i naturalnym zjawiskiem.
Mirosław Błaszkiewicz, Achim Brauer, Michał Słowiński w artykule „Zmiany klimatyczne i reakcje środowiskowe w ciągu ostatnich 13 000 lat wywnioskowane z analizy corocznie laminowanych osadów jeziornych w północno-środkowej Europie” opisują corocznie laminowane osady z dna Jeziora Czechowskiego i Jeziora Gościąż w Polsce, Jeziora Tiefer w Niemczech i paleojeziora Trzechowskie w Polsce, analizowane przez polsko-niemiecki multidyscyplinarny zespół badawczy.
Zespół autorów: Joanna Rychel, Milena Obremska, Monika Niska, Mateusz Płóciennik, Dominika Sieradz w artykule „Bioindykatory jako narzędzie do rekonstrukcji zmian klimatycznych” na przykładzie analiz zastosowanych do osadów plejstoceńskich z profilu stanowiska Lipowo 1, omawiają zakres i potencjał trzech wybranych bioindykatorów, pyłków, Cladocera i Chironomidae, w odniesieniu do późnoglacjalnej skandynawskiej pokrywy lodowej.
W tym wydaniu „Przeglądu Geologicznego” ukazał się blok abstraktów wystąpień wszystkich prelegentów podczas sesji pt. „Zmiany klimatu w historii Ziemi. Przeszłość kluczem do przyszłości”:
- „Geologiczne metody badań klimatu” (Anna Hrynowiecka, Marcin Żarski, Katarzyna Pochocka-Szwarc);
- „Zmiany ziemskiego klimatu – spojrzenie w otchłań czasu” (Marek Narkiewicz);
- „Wpływ efektu cieplarnianego na klimat Ziemi” (Leszek Marks);
- „Adaptacja do zmian klimatycznych” (Grzegorz Uścinowicz);
- „Podstawy hydrologiczne w raportach IPCC” (Piotr Kowalczak);
- „Postglacjalne zmiany klimatu w świetle analiz rocznie laminowanych osadów jeziornych, Europa Środkowa” (Mirosław Błaszkiewicz, Achim Brauer, Michał Słowiński).
Ponadto znajdziecie dwie recenzje książek (Krzysztof Szamałek iWojciech Naworyta) traktujących o zmianach klimatu oraz opis wystawy czasowej pn. „Wielkie wymierania – geolog na miejscu zdarzenia" w Muzeum Geologicznym PIG-PIB” autorstwa Marleny Świło.
Zapraszamy do lektury artykułów zamieszczonych w tym numerze „Przeglądu Geologicznego”, aby lepiej zrozumieć procesy zmian klimatu na przestrzeni milionów lat i ich konsekwencje, a także poznać przyszłe trendy.
