Otwory wiertnicze są dla geologów niezastąpionym źródłem danych. Wiercenie otworów jest jedną z najważniejszych metod pozyskiwania informacji o podłożu i weryfikują wcześniejsze założenia dotyczące budowy geologicznej, warunków hydrogeologicznych i geologiczno-inżynierskich czy występowania surowców mineralnych. Państwowy Instytut Geologiczny gromadzi informacje o otworach wiertniczych w bazach danych.
Dane o otworach wiertniczych z terenu Polski są gromadzone w ramach realizacji zadań Państwowej Służby Geologicznej (PSG) oraz Państwowej Służby Hydrogeologicznej (PSH).
W Centralnej Bazie Danych Geologicznych (CBDG), w podsystemie OTWORY, znajdują się informacje o prawie 218 000 otworów wiertniczych, z których około 24 000 ma powyżej 200 m głębokości.
Kolejna baza gromadząca dane otworowe to Baza Danych Geologiczno-Inżynierskich (BDGI), w której znajdziemy informacje o niemal 328 000 otworach geologiczno-inżynierskich. Obie bazy prowadzone są w ramach zadań PSG.
Zbiorem danych otworowych dedykowanym tematyce hydrogeologicznej jest zaś Centralny Bank Danych Hydrogeologicznych (CBDH, tzw. Bank Hydro) prowadzony w ramach zadań PSH, w którym zgromadzono informacje o 166 000 otworach hydrogeologicznych, w większości ujęciach wód podziemnych.
W niniejszym newsletterze uwagę poświęcimy otworom wiertniczym zgromadzonym w Centralnej Bazie Danych Geologicznych. Spośród 218 000 otworów wiertniczych, o których informacje są zgromadzone w CBDG, prawie 24 000 ma powyżej 200 m głębokości, w tym 2670 to otwory Państwowego Instytutu Geologicznego. Otwory o głębokości powyżej 200 m tworzą największą koncentrację na obszarach województw: podkarpackiego, śląskiego, dolnośląskiego, małopolskiego, łódzkiego i wielkopolskiego. Wiercenie otworów w tych rejonach było związane głównie z pracami poszukiwawczymi, rozpoznawczymi i eksploatacyjnymi dotyczącymi różnych złóż surowców mineralnych.
Najgłębsze otwory w Polsce zostały odwiercone w województwie podkarpackim: Kuźmina 1 – 7541 m oraz Paszowa 1 – 7210 m. Celem obu otworów było rozpoznanie budowy geologicznej. Otwór Kuźmina 1 osiągnął utwory kambru dolnego, natomiast Paszowa 1 utwory kredy (albu). Najgłębszy otwór wykonany przez Państwowy Instytut Geologiczny Czaplinek IG 1 został odwiercony na terenie województwa wielkopolskiego. Był to także otwór badawczy, który na docelowej głębokości 6006 m osiągnął utwory karbonu.
Setki kilometrów rdzeni wiertniczych zgromadzonych w archiwach próbek geologicznych Narodowego Archiwum Geologicznego oraz wiele odkryć naukowych to wynik trwającego przez wiele dziesięcioleci programu wierceń badawczych Państwowego Instytutu Geologicznego. Ich profile są opracowywane i sukcesywnie publikowane w ramach serii wydawniczej „Profile Głębokich Otworów Wiertniczych Państwowego Instytutu Geologicznego”.
Szczegółowo o możliwościach i sposobie korzystania z zasobów CBDG informowaliśmy w newsletterze 3/2020 dostępnym pod linkiem: https://www.pgi.gov.pl/newsletters/1172-newslettery-psg/12336-newsletter-psg-nr-2.html).
Najgłębsze otwory wiertnicze w Polsce ujęte w bazie CBDG w podziale na województwa
Otwory wiertnicze o głębokości powyżej 200 metrów w bazie CBDG w podziale na województwa
