W dniach 18-20 lutego 2020 r. w Monachium odbyło się pierwsze w tym roku spotkanie Komitetu Zarządzającego (Management Committee) Akcji COST CA18219 – Geothermal DHC - Research network for including geothermal technologies into decarbonized heating and cooling grids (Sieć badawcza aplikacji technologii geotermalnych dla dekarbonizacji sieci grzewczo-chłodniczych), połączone z seminarium naukowym na temat zasobów geotermalnych w Europie i możliwości ich wykorzystania w komunalnych sieciach grzewczo-chłodniczych. Polskę reprezentowali członkowie Komitetu Zarządzającego – mgr inż. Marek Hajto (AGH) i dr Monika Konieczyńska (Państwowy Instytut Geologiczny-PIB).
Akcja Cost CA18219 – Geotermalnej-DHC obejmuje tworzenie sieci kontaktów, wymianę wiedzy, szkolenia i interakcje z zainteresowanymi stronami oparte na rzeczywistych studiach przypadków w celu zbadania i promowania rozwiązań oraz planów działania zgodnych z założeniami programowymi. Przez najbliższe 4 lata Akcja Cost CA18219 będzie ukierunkowywać działania ekspertów z zakresu szeroko pojętej geotermii na zagadnienia wykorzystania technologii geotermalnych w miejskich sieciach ciepłowniczych i chłodniczych w całej Europie. Celem inicjatywy jest obniżenie emisji, podniesienie udziału odnawialnych źródeł energii (OZE) w systemie energetycznym, a tym samym złagodzenie skutków zmian klimatu.
Wśród stosowanych obecnie odnawialnych źródeł energii systemy geotermalne mają wiele zalet: dostawy energii nie są uzależnione od pogody (tak jak np. energia z turbin wiatrowych) czy od pory dnia lub roku (jak np. energia słoneczna). Wykorzystanie formacji skalnych jako magazynów energii (zarówno pierwotnych, jak i wtórnych) umożliwia dostarczanie dużych ilości energii, ale również pozwala na magazynowanie nadmiarowego ciepła (uzyskiwanego poprzez układy chłodzenia), co z kolei umożliwia bardziej racjonalne jego wykorzystanie i niwelowanie różnic czasowych pomiędzy generowaniem i zapotrzebowaniem na energię.
Podczas pierwszego dnia posiedzenia Koordynator Akcji Gregor Goetzl i jego zastępca Dejan Milenic przypomnieli założenia i cele tej inicjatywy oraz podsumowali ustalenia ostatniego spotkania w Brukseli. W dalszej części spotkania Komitetu Zarządzającego zaprezentowano dotychczas podjęte działania oraz przedstawiono propozycję działań na pierwszy i drugi okres trwania akcji (grant period GP1: październik 2019 - kwiecień 2020 i grant period GP2: maj 2020 - kwiecień 2021).
Uczestnicy spotkania Komitetu Zarządzającego (Management Committee) Akcji COST CA18219
Drugi dzień spotkania rozpoczął się sesją plenarną, w czasie której przedstawiciele organizacji branżowych, nauki, przemysłu i administracji prezentowali aplikacje projektów geotermalnych do komunalnych sieci grzewczo-chłodniczych w Niemczech i w Europie, a także przedstawili dotychczasowe doświadczenia, możliwości nowych zastosowań energii geotermalnej oraz planowane instalacje, głównie w rejonie Monachium. Następnie odbyły się spotkania grup roboczych powołanych w ramach Akcji COST CA18219.
Jako pierwsze miało miejsce spotkanie cieszącej się największym zainteresowaniem grupy WG1 – Technology. Jej przewodniczący Giuseppe Mandrone zaprezentował przekrój zainteresowań poszczególnymi rodzajami technologii i zaproponował utworzenie tymczasowych grup roboczych, które miałyby zająć się przygotowaniem informacji (fact-sheets) o poszczególnych technologiach: płytkiej geotermii (niskiej entalpii), magazynowania ciepła w górotworze, systemów geotermii głębokiej i średnich głębokości, sieci grzewczo-chłodniczych (wysokich i niskich temperatur) oraz geotermii w powiązaniu z podziemnym składowaniem dwutlenku węgla. Ostatecznie utworzono osiem zespołów, dwa dodatkowe zajmą się aspektami prawnymi, administracyjnymi, środowiskowymi i społecznymi technologii geotermalnych stosowanych w sieciach grzewczo-chłodzących oraz aspektami technologicznymi po stronie odbiorców energii elektrycznej i ciepła.
Po krótkiej przerwie w równoległych sesjach odbyły się spotkania połączonych grup roboczych WG2 (Outreach and Communication) i WG4 (Capitalization and Uptakes) oraz WG3 (Promoting Young Careers). Ustalono na nich plan pracy na pierwszy i drugi okres działania Akcji.
W trzecim dniu spotkania, w ramach seminarium naukowego, zorganizowana została wycieczka do elektrociepłowni miejskiej Schäftlarnstrasse, gdzie kończy się właśnie wiercenie ostatniego z sześciu kierunkowych otworów geotermalnych (3 otwory eksploatacyjne, 3 otwory zatłaczające), które mają zostać włączone do infrastruktury elektrociepłowni (w pierwszym etapie do produkcji prądu elektrycznego; reszta ciepła zasili sieć grzewczą w południowej części Monachium). Uczestnicy spotkania wysłuchali dwóch prezentacji tematycznych – o warunkach geotermalnych i założeniach instalacji oraz o aspektach technicznych włączenia wierconych otworów do infrastruktury ciepłowniczej sieci miejskiej.
Ostatnim punktem spotkania była wizyta w centrum badawczo-naukowym ZAE Bayern, gdzie uczestnicy zapoznali się z innowacyjnymi projektami wykorzystania ciepła Ziemi, m.in. opartym na wymianie ciepła w otworze systemie odmrażania zwrotnic kolejowych, wirtualnym symulatorem gruntowego wymiennika ciepła, służącym do kalibrowania urządzeń do testów TRT oraz programem testowania cementów wykorzystywanych do uszczelnienia otworów geotermalnych.
Tekst: Monika Konieczyńska
Zdjęcie: COST CA18219 – Geothermal DHC
