Popularyzacja nauk o Ziemi, a w szczególności geologii, bywa niekiedy wysoce skomplikowana. Zagadnienia geologiczne są często odbierane przez nie-geologów jako złożone i niezrozumiałe, a co za tym idzie – niechętnie zgłębiane. Jak zatem w przystępny sposób objaśniać zagadki naszej planety i to jeszcze bezpośrednio w terenie? Z pomocą spieszy nam geocaching, a właściwie jego geologiczna wersja: skrytki EarthCache!
Geocaching jest rodzajem gry terenowej, podczas której użytkownicy za pomocą odbiorników GPS i udostępnionych wskazówek szukają skrytek („cache” – pol. skrzynka, skrytka, kesz), uprzednio ukrytych przez innych uczestników. Geocaching został zapoczątkowany w maju 2000 roku wraz z odkodowaniem sygnału wysyłanego przez satelity.
Jedną z odmian keszy jest EarthCache: skrytka bardzo nietypowa, która nie posiada fizycznego, ukrytego w terenie pojemnika, a jest elementem wirtualnym, prowadzącym użytkownika do konkretnej, ciekawej pod względem geologicznym lokalizacji. Ideą tworzenia skrytek typu EarthCache jest wyłącznie popularyzacja wiedzy o Ziemi, pokazanie wyjątkowych odsłonięć i wytłumaczenie procesów zachodzących w przyrodzie. Pierwszy na świecie EarthCache powstał 15 lat temu, 1 października 2004 r. w Australii z inicjatywy geologa Gary'ego Lewisa i we współpracy z The Geological Society of America. Co ciekawe, PIG-PIB jest jedyną instytucją (obok The Geological Society of America), która objęła EarthCache swoim patronatem.
W społeczności geocacherów (czyli miłośników geocachingu) często można spotkać się z opinią, że EarthCache należą do jednych z najtrudniejszych skrytek, nie tylko pod względem ich odnajdywania, ale także zakładania. Aby stworzyć dobry, popularnonaukowy opis do takiego miejsca potrzebna jest w końcu konkretna wiedza, znajomość terenu i umiejętność pokazania najciekawszych geologicznie miejsc.
Próbując wyjść naprzeciw oczekiwaniom współczesnego odbiorcy i dążyć do wzrostu wiedzy geologicznej w społeczeństwie, pracownicy Instytutu porwali się „z motyką na Słońce”, a właściwie z „myślą, młotem i GPSem” na geologiczne skrytki EarthCache. Jednym z licznych zadań realizowanego od 2019 roku projektu "Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności" jest założenie 200 nowych skrytek EarthCache w Polsce, wykorzystywanych jako nowatorska metoda promocji nauk o Ziemi wśród specyficznego i stale zwiększającego się grona odbiorców.
Pierwsze efekty tej pracy już widać w postaci naszych skrytek opublikowanych na portalu Geocaching.com – największym tego typu serwisie o światowym zasięgu. Z keszy opracowanych przez PIG-PIB można dowiedzieć się między innymi „co rosło nad karbońską rzeką”, pobyć „samemu nad samą Samą” czy „nie pękać przy spękaniach”, jak zachęcają użytkowników tytuły poszczególnych skrytek. Cieszy nas bardzo fakt, że opisywane miejsca już znalazły uznanie, o czym świadczą pozytywne opinie otrzymywane od ich odbiorców. Co więcej, EarthCache Instytutu przyciągnęły już nawet turystów z pobliskich Czech.
Zapraszamy do geologicznych odkryć!
Tekst: Katarzyna Zboińska
Wykonanie keszy przez PIG-PIB i prowadzenie profilu PIG-PIB w serwisie geocaching.com odbywa się w ramach zadania państwowej służby geologicznej pn. „Upowszechnianie wiedzy o geologii, górnictwie i ochronie georóżnorodności”, finansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
