2023
Informacje ogólne i występowanie
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego (w 1983 r.), który po kolejnych badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych (w 1997 r.).
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych. Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Tabela 1. Surowce kaolinowe – mln tGeologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych zmalały o 0,27 mln t w stosunku do 2022 r., w wyniku wydobycia i wyniosły 225,53 mln t na koniec 2023 r. Zasoby bilansowe dwóch eksploatowanych złóż wynoszą 52,50 mln t i stanowią 23,28% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu o 0,27 mln t (o 0,51%) w wyniku wydobycia i wyniosły 44,46 mln t w 2023 r., co stanowi 85% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było mniejsze o 41,45 tys. t (o 13%) w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 276,12 tys. t, z czego większość kaolinów (275,65 tys. t) wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 0,47 tys. t - ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2023.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Zasoby prognostyczne kaolinów szacowane są obecnie na 38,44 mln t, a perspektywiczne na 59,97 mln t*.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Lewicka E., 2020 – „Kaoliny (kaolin)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 340-344. PIG-PIB, Warszawa.
2022
Informacje ogólne i występowanie
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego (w 1983 r.), który po kolejnych badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych (w 1997 r.).
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych. Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych zmalały o 0,32 mln t w stosunku do ubiegłego roku, w wyniku wydobycia, i na koniec 2022 r. wyniosły 225,80 mln t. Zasoby bilansowe dwóch eksploatowanych złóż wynoszą 52,77 mln t i stanowią 23,37% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu o 0,32 mln t (o 0,71%) w wyniku wydobycia i wyniosły 44,73 mln t w 2022 r., co stanowi 85% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było większe o 2,53 tys. t (o 0,8%) w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 317,57 tys. t, z czego większość kaolinów (316,65 tys. t) wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 0,92 tys. t – ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2022.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Zasoby prognostyczne kaolinów szacowane są obecnie na 38,44 mln t, a perspektywiczne na 59,97 mln t*.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Lewicka E., 2020 – „Kaoliny (kaolin)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 340-344. PIG-PIB, Warszawa.
2021
Informacje ogólne i występowanie
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego (w 1983 r.), który po kolejnych badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych (w 1997 r.).
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych. Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych zmalały o 0,31 mln t w stosunku do ubiegłego roku, w wyniku wydobycia, i wyniosły 226,12 mln t na koniec 2021 r. Zasoby bilansowe dwóch eksploatowanych złóż wynoszą 53,09 mln t i stanowią 23,48% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu o 0,32 mln t (o 0,69%) w wyniku wydobycia i wyniosły 45,05 mln t w 2021 r., co stanowi 85% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było większe o 22,10 tys. t (o 7,5%) w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 315,04 tys. t, z czego 314,50 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 0,54 tys. t – ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2021.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Zasoby prognostyczne kaolinów szacowane są obecnie na 38,44 mln t, a perspektywiczne na 59,97 mln t*.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Lewicka E., 2020 – „Kaoliny (kaolin)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 340-344. PIG-PIB, Warszawa.
2020
Informacje ogólne i występowanie
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego (w 1983 r.), który po kolejnych badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych (w 1997 r.).
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych. Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2020 r. wyniosły 226,43 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosły o 0,56 mln t. Wzrost ten jest wypadkową udokumentowania nowego złoża – Dunino I (853,35 tys. t) – oraz eksploatacji i strat. Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 53,41 mln t i stanowią 23,59% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu o 0,29 mln t (o 0,64%) w wyniku wydobycia i wyniosły 45,37 mln t w 2020 r., co stanowi 85% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było mniejsze o 24,25 tys. t (o 7,6%) w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 292,94 tys. t, z czego 291,00 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 1 940 t ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2020.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Zasoby prognostyczne kaolinów szacowane są obecnie na 38,44 mln t, a perspektywiczne na 59,97 mln t*.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Lewicka E., 2020 – „Kaoliny (kaolin)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 340-344. PIG-PIB, Warszawa.
2019
Informacje ogólne i występowanie
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego (w 1983 r.), który po kolejnych badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych (w 1997 r.).
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych. Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Zasoby i wydobycie
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2019 r. wyniosły 225,87 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmalały o 0,32 mln t w wyniku eksploatacji i strat. W 2019 r. nie zatwierdzono żadnej dokumentacji geologicznej złoża surowców kaolinowych, ani dodatku do dokumentacji.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 53,70 mln t i stanowią 23,77% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2019 r. 45,66 mln t, co stanowi 85% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe o ok. 2% w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 317,19 tys. t, z czego 315,50 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 1 690 t – ze złoża Dunino. Jest to największa roczna ilość wydobytych kaolinów w ciągu ostatnich 11 lat.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2019.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Zasoby prognostyczne kaolinów szacowane są obecnie na 38,44 mln t, a perspektywiczne na 59,97 mln t*.
Opracowała: Agnieszka Malon
* Lewicka E., 2020 – „Kaoliny (kaolin)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 340-344. PIG-PIB, Warszawa.
2018
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku neogeńskiego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2018 r. wyniosły 226,19 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmalały o 0,31 mln t w wyniku eksploatacji i strat. W 2018 r. nie zatwierdzono żadnej dokumentacji geologicznej złoża surowców kaolinowych, ani dodatku do dokumentacji.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 54,02 mln t i stanowią 23,88% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe, po spadku w 2017 r. do kilkuset tys. t (ze względów formalnych – brak projektu zagospodarowania złoża dla obszaru eksploatacji złóż Maria III i Maria III-1), wzrosły ponownie i wyniosły prawie 46 mln t w 2018 r., w wyniku opracowania projektu zagospodarowania złoża Maria III-1.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe o ok. 9% w porównaniu z zeszłym rokiem i wyniosło 310,85 tys. t, z czego 309,50 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 1 350 t – ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2018.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2017
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm – wykorzystywane są w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których produkcji wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2017 r. wyniosły 226,50 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem wzrosły o 14,72 mln t w wyniku udokumentowania złoża Maria III-1, wydzielonego z zasobów złoża Maria III. Ze złoża Maria III wydzielone zostało do nowego złoża dotychczasowe wyrobisko eksploatacyjne, stąd eksploatacja w 2017 r. została przypisana do złoża Maria III-1.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 54,33 mln t i stanowią 24% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe, ze względów formalnych, wyniosły w 2017 r. jedynie 0,38 mln t (tylko zasoby przemysłowe złoża Dunino), ponieważ dla złoża Maria III, rozliczonego dodatkiem nr 3, nie opracowywano już projektu zagospodarowania złoża (pzz), a dla złoża Maria III-1 pzz jeszcze nie został opracowany.
Wydobycie surowców kaolinowych było niższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 284,65 tys. t, z czego 283,00 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III-1, a tylko 1 650 t ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2017.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2016
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulację w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm, wykorzystywane są przez przemysł ceramiczny, gumowy, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do produkcji których wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2016 r. wyniosły 211,78 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmniejszyły się o 299,84 tys. t w wyniku eksploatacji i strat.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 79,11 mln t i stanowią 37% geologicznych zasobów bilansowych ogółem.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2016 r. 71,06 mln t, co stanowi 90% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 299,83 tys. t, z czego 298,60 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 1 230 t ze złoża Dunino.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów bilansowych i wydobycia surowców kaolinowych w Polsce w latach 1989-2016.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2015
Kaolin to skała ilasta, biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w wyniku wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia kaoliny dzielą się na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu przeobrażenia pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe wskutek rozmycia zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowania materiału skalnego oraz jego akumulacji w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są górnokredowe piaskowce o spoiwie kaolinitowym, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach przeklasyfikowano do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Wietrzenie, które nastąpiło w neogenie, doprowadziło do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża znajdują się na obszarze wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Za kaoliny wysokogatunkowe obecnie uznaje się frakcję poniżej 15 μm; są one wykorzystywane w przemyśle ceramicznym, gumowym, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje są natomiast stosowane do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do których wytwarzania potrzebne są kaoliny szlamowane o bardzo niskiej zawartości tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2015 r. wyniosły 212,08 mln t i w porównaniu z rokiem ubiegłym zmniejszyły się o 286,65 tys. t w wyniku eksploatacji i strat.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 79,41 mln t i stanowią 37% geologicznych zasobów bilansowych.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2015 r. 71,36 mln t, co stanowi 90% geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 286,65 tys. t, z czego 285,30 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 1 350 t – ze złoża Dunino.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2014
Kaolin to skała ilasta biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia dzielimy kaoliny na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulacji w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża lokalizują się w obszarach wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm, wykorzystywane są przez przemysł ceramiczny, gumowy, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do produkcji których wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2014 r. wyniosły 212,36 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmniejszyły się nieznacznie w wyniku wydobycia.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 79,70 mln t i stanowią 34 % geologicznych zasobów bilansowych.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2014 r. 71,64 mln t, co stanowi 90 % geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 277,90 tys. t, z czego 277,44 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 460 t – ze złoża Dunino.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2013
Kaolin to skała ilasta biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia dzielimy kaoliny na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulacji w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża lokalizują się w obszarach wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 μm, wykorzystywane są przez przemysł ceramiczny, gumowy, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do produkcji których wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2013 r. wyniosły 212,64 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmniejszyły się nieznacznie w wyniku wydobycia.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 79,98 mln t i stanowią 38 % geologicznych zasobów bilansowych.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2013 r. 71,92 mln t, co stanowi 90 % geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 268 tys. t, z czego 267,27 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 460 t – ze złoża Dunino.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2012
Kaolin to skała ilasta biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia dzielimy kaoliny na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulacji w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża lokalizują się w obszarach wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2012 r. wyniosły 212,91 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmniejszyły się nieznacznie w wyniku wydobycia.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 80,25 mln t i stanowią 38 % geologicznych zasobów bilansowych.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2012 r. 72,19 mln t, co stanowi 90 % geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było niższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 249 tys. t, z czego 248,71 tys. t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 380 ton – ze złoża Dunino.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 mikrometrów, wykorzystywane są przez przemysł ceramiczny, gumowy, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do produkcji których wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
2011
Kaolin to skała ilasta biała lub żółtawa, miękka, zbudowana głównie z minerału kaolinitu. Powstaje w procesach wietrzenia lub hydrotermalnego rozkładu skał magmowych i metamorficznych bogatych w skalenie. Pod względem pochodzenia dzielimy kaoliny na rezydualne (pierwotne – powstające na miejscu pierwotnej skały) i osadowe (wtórne – powstałe przez rozmycie zwietrzałej skały pierwotnej i przetransportowanie materiału skalnego oraz jego akumulacji w innym miejscu).
Surowcami kaolinowymi nazywane są piaskowce o spoiwie kaolinitowym wieku górnokredowego, występujące w Polsce w depresji północnosudeckiej. Do tej grupy surowców zakwalifikowano również złoże zwietrzelin bazaltowych Dunino, pierwotnie udokumentowanych jako złoże surowca haloizytowego, który po badaniach został przeklasyfikowany do surowców kaolinitowych.
Złoża surowców kaolinowych powstały w wyniku regionalnej kaolinityzacji kwaśnych skał magmowych i metamorficznych, która rozwinęła się w Polsce na znacznym obszarze na przedpolu Sudetów. Objęła ona masywy granitowe Strzegomia-Sobótki, Strzelina i niektóre rejony Gór Sowich i Gór Izerskich. Procesy wietrzenia wieku trzeciorzędowego doprowadziły do powstania zwietrzelin kaolinowych o znacznej miąższości. Złoża kaolinów należą do typu kaolinów rezydualnych lub redeponowanych, obszarowo związanych ze skałami macierzystymi. W obu przypadkach złoża lokalizują się w obszarach wymienionych masywów granitowych i skał metamorficznych.
Występowanie złóż surowców kaolinowych w Polsce przedstawiono na mapie.
Stan zasobów surowców kaolinowych, ich strukturę rozpoznania oraz stopień zagospodarowania przedstawiono w tabeli 1.
Geologiczne zasoby bilansowe surowców kaolinowych na koniec 2011 r. wyniosły 213,16 mln t i w porównaniu z ubiegłym rokiem zmniejszyły się nieznacznie w wyniku wydobycia.
Zasoby bilansowe dwóch zagospodarowanych złóż wynoszą 80,5 mln t i stanowią 38 % geologicznych zasobów bilansowych.
Zasoby przemysłowe uległy zmniejszeniu w wyniku wydobycia i wyniosły w 2011 r. 72,44 mln t, co stanowi 90 % geologicznych zasobów bilansowych złóż zagospodarowanych.
Wydobycie surowców kaolinowych było wyższe niż w ubiegłym roku i wyniosło 285 tys. t, z czego 284,5 mln t kaolinów wydobyto ze złoża Maria III, a tylko 650 ton – ze złoża Dunino.
Kaoliny wysokogatunkowe – obecnie uznaje się za nie frakcję poniżej 15 mikrometrów, wykorzystywane są przez przemysł ceramiczny, gumowy, polimerów czy włókna szklanego. Grubsze frakcje mają natomiast zastosowanie do produkcji popularnych w ostatnich latach płytek ceramicznych typu „gres porcellanato”, do produkcji których wymagane są kaoliny szlamowane o bardzo niskich zawartościach tlenków barwiących (TiO2, Fe2O3). Ponadto surowce kaolinowe stosowane są do produkcji ceramiki kamionkowej, białego cementu oraz materiałów ogniotrwałych.
Kaolin produkuje się też w kopalniach piasków szklarskich (Biała Góra) i piasków formierskich (Grudzeń-Las).
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowała: Agnieszka Malon
