2023
Informacje ogólne i występowanie
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach białego spągowca i w nadległych wapieniach i dolomitach cechsztyńskich. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina, Polkowic i Głogowa na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi i srebra w Polsce przedstawiono na mapie ogólnej i szczegółowej.
Zasoby i wydobycie
Według stanu na 31.12.2023 r. zasoby bilansowe złóż miedzi i srebra wvregionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniosły łącznie 3 542,39 mln t rudy zawierającej 56,92 mln t miedzi i 164,73 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2022 r. nastąpił spadek zasobów bilansowych o 19,84 mln t rudy (0,56%), który był wypadkową: wydobycia (-30,37 mln t), strat wynikających z eksploatacji oraz przeklasyfikowania zasobów. Wielkość zasobów pozabilansowych nie zmieniła się w porównaniu z rokiem 2022.
Geologiczne zasoby bilansowe rud Cu-Ag w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wyniosły 1 487,46 mln t rudy zawierającej 27,05 mln t miedzi i 78,06 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występowało więc 41,99% ogólnej ilości zasobów bilansowych rudy i udział ten zmniejszył się o 0,32% w porównaniu z poprzednim rokiem. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wyniosły 1 021,69 mln t rudy i w stosunku do 2022 r. zmniejszyły się o 20,10 tys. t (1,93%). Ubytek zasobów wynikał głównie z eksploatacji i strat z nią związanych.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud Cu-Ag występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (uznawane dotychczas jako pozabilansowe ze względu na głębokość zalegania ciał rudnych). Przy dokumentowaniu złóż Mozów, Nowa Sól i Sulmierzyce Północ dla zasobów bilansowych przyjęto inne kryteria parametrów brzeżnych definiujących złoże rud miedzi, niż zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska, m.in. zwiększono maksymalną głębokość spągu złoża. Ostatecznie wyniosła ona: dla złoża Mozów – 2 537,00 m (średnio 2 471,51 m), dla złoża Nowa Sól – 2 160,53 m (średnio 1 975,12 m), dla złoża Sulmierzyce Północ – 2 059,59 m (średnio 1 824,92 m).
Tabela 1. Rudy miedzi i srebraWydobycie rud Cu-Ag w 2023 r. wyniosło 30 372 tys. t rudy zawierającej 1,47% Cu i 50,44 g/t Ag, a więc 445 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 532 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2022 roku nastąpiło zmniejszenie wydobycia rudy o 80 tys. t (0,26%), przy wzroście wydobycia miedzi metalicznej o 2 tys. t (0,45%) oraz nieznacznym spadku wydobycia srebra (o 1 tonę – 0,07%).
Na figurach zamieszczonych poniżej przedstawiono odpowiednio wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi oraz wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2023.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
Według opublikowanego raportu produkcyjno-sprzedażowego Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w 2023 r. produkcja hutnicza miedzi elektrolitycznej wyniosła 592,40 tys. t ogółem, w tym z wsadów własnych - 389,05 tys. t, a z wsadów obcych - 203,35 tys. t. Produkcja miedzi elektrolitycznej w stosunku do roku 2022 zwiększyła się o 6,40 tys. t, tj. o 1,10%. Zwiększona produkcja miedzi elektrolitycznej wynika ze wzrostu podaży wsadów obcych. Uzupełnienie wsadu własnego wsadem obcym w postaci złomów, miedzi blister oraz importowanego koncentratu pozwoliło na efektywne wykorzystanie istniejących zdolności technologicznych KGHM Polska Miedź S.A. W 2023 roku osiągnięto roczny wynik dla produkcji hutniczej srebra na poziomie 1 403 t - tj. więcej o 105 t w stosunku do poprzedniego roku (produkcja Ag w KGHM pochodzi wyłącznie z wsadu własnego). Dodatkowo w 2023 roku w KGHM S.A. wyprodukowano 5 735,50 kg metali szlachetnych (TPM - Total Precious Metals – złoto, platyna i pallad) zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedziowo-srebrowych odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Pb, Ni, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma jednak odzysk miedzi i srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2023 z wydobywanej rudy Cu-Ag, wyprodukowano oprócz Cu także: 1 403 t srebra, 442 kg złota, 29,51 tys. t ołowiu, 2,13 tys. t siarczanu niklu, 73,86 t selenu oraz 9,38 t renu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Łączne przewidywane zasoby prognostyczne rud miedzi i srebra w złożach stratoidalnych do głębokości 2 000 m, liczone w metalu, wynoszą 10,30 mln t Cu, zasoby perspektywiczne – 15,67 mln t Cu, a zasoby hipotetyczne – 8,76 mln t Cu; jeśli chodzi o srebro wielkości zasobów wynoszą odpowiednio: 37,34 tys. t Ag, 27,72 tys. t Ag oraz 17,92 tys. t Ag*.
Opracowali: Agnieszka Malon, Marcin Tymiński, Andrzej Chmielewski
* Oszczepalski S., Markowiak M., Chmielewski A., 2020 – „Rudy miedzi i srebra (copper and silver ores)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 127-151. PIG-PIB, Warszawa.
2022
Informacje ogólne i występowanie
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach białego spągowca oraz w nadległych dolomitach i wapieniach cechsztyńskich. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina, Polkowic i Głogowa na monoklinie przedsudeckiej. W 2022 r. zatwierdzono dokumentację jednego nowego złoża, zlokalizowanego na monoklinie przedsudeckiej – Retków-Grodziszcze w województwie dolnośląskim. Złoże to wydzielono z najlepiej udokumentowanych (kat. C1) części złóż Głogów oraz Retków
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi i srebra w Polsce przedstawiono na mapie ogólnej i szczegółowej.
Zasoby i wydobycie
Według stanu na 31.12.2022 r. zasoby bilansowe złóż miedzi i srebra w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniosły łącznie 3 562,23 mln t rudy o zawartości 57,33 mln t miedzi i 166,29 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2021 r. nastąpił przyrost zasobów bilansowych o 351,40 mln t rudy (10,94%), który był wypadkową: zatwierdzenia dokumentacji złoża Retków-Grodziszcze (+416,02 mln t rudy w kat. C1); zatwierdzenia dodatków do dokumentacji dla złóż Nowa Sól (–2,22 mln t) oraz Retków (–17,41 mln t); wydobycia (–30,45 mln t) oraz strat wynikających z eksploatacji. W wyniku zatwierdzenia ww. dodatków do dokumentacji, a także dodatku do dokumentacji złoża Głogów (udokumentowano tylko zasoby pozabilansowe) w 2022 r. ilość zasobów pozabilansowych zmniejszyła się o 216,95 mln t (25,83%).
Geologiczne zasoby bilansowe rud Cu-Ag w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wyniosły 1 507,30 mln t rudy o zawartości 27,46 mln t miedzi i 79,61 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występowało więc 42,31% ogólnej ilości zasobów bilansowych rudy i udział ten zmniejszył się o 6,04%. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wyniosły 1 041,79 mln t rudy i w stosunku do 2021 r. zmniejszyły się o 39,39 tys. t (3,64%). Ubytek zasobów wynikał głównie z eksploatacji i strat z nią związanych, a także z zatwierdzenia dodatku do projektu zagospodarowania złoża Rudna.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud Cu-Ag występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (uznawane dotychczas jako pozabilansowe ze względu na głębokość zalegania ciał rudnych). Przy dokumentowaniu złóż Mozów, Nowa Sól i Sulmierzyce Północ dla zasobów bilansowych przyjęto inne kryteria parametrów brzeżnych definiujących złoże rud miedzi, niż zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska, m.in. zwiększono maksymalną głębokość spągu złoża. Ostatecznie wyniosła ona: dla złoża Mozów – 2 537,00 m (średnio 2 471,51 m), dla złoża Nowa Sól – 2 160,53 m (średnio 1 975,12 m), dla złoża Sulmierzyce Północ – 2 059,59 m (średnio 1 824,92 m).
Wydobycie rud Cu-Ag w 2022 r. wyniosło 30 452 tys. t rudy o zawartości 1,45% Cu i 50,19 g/t Ag, zawierającej 4,3 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 533 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2021 roku nastąpiło zwiększenie wydobycia rudy o 4,2 tys. t (1,51%), przy niezmiennym poziomie wydobycia miedzi metalicznej oraz wzroście wydobycia srebra (o 11 t – 0,72%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2022.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
Według opublikowanego raportu produkcyjno-sprzedażowego Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A w 2022 r. produkcja hutnicza miedzi elektrolitycznej wyniosła 586,0 tys. t ogółem, w tym z wsadów własnych opiewała na 381,5 tys. t, a z wsadów obcych – na 204,5 tys. t. Produkcja miedzi elektrolitycznej w stosunku do roku 2021 zwiększyła się o 8,4 tys. t, tj. o 1,5%. Zwiększona produkcja miedzi elektrolitycznej wynika ze wzrostu podaży wsadów obcych. Uzupełnienie wsadu własnego wsadem obcym w postaci złomów, miedzi blister oraz importowanego koncentratu pozwoliło na efektywne wykorzystanie istniejących zdolności technologicznych KGHM Polska Miedź S.A. W 2022 roku osiągnięto roczny wynik dla produkcji hutniczej srebra na poziomie 1 298 t – tj. mniej o 33,8 t w stosunku do poprzedniego roku (produkcja Ag w KGHM pochodzi wyłącznie z wsadu własnego). Dodatkowo, w 2022 roku w KGHM S.A. wyprodukowano 5 520,87 kg metali szlachetnych (TPM – Total Precious Metals – złoto, platyna i pallad) zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedziowo-srebrowych odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Pb, Ni, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma jednak odzysk miedzi i srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2022 z wydobywanej rudy Cu-Ag wyprodukowano oprócz Cu także: 1 298 t srebra, 769 kg złota, 28,77 tys. t ołowiu, 2,24 tys. t siarczanu niklu, 81,71 t selenu oraz 6,31 t renu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Łączne przewidywane zasoby prognostyczne rud miedzi i srebra w złożach stratoidalnych do głębokości 2 000 m, liczone w metalu, wynoszą 10,30 mln t Cu, zasoby perspektywiczne – 15,67 mln t Cu, a zasoby hipotetyczne – 8,76 mln t Cu; jeśli chodzi o srebro wielkości zasobów wynoszą odpowiednio: 37,34 tys. t Ag, 27,72 tys. t Ag oraz 17,92 tys. t Ag*.
Opracowali: Agnieszka Malon, Marcin Tymiński, Andrzej Chmielewski
* Oszczepalski S., Markowiak M., Chmielewski A., 2020 – „Rudy miedzi i srebra (copper and silver ores)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 127-151. PIG-PIB, Warszawa.
2021
Informacje ogólne i występowanie
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach białego spągowca oraz w nadległych dolomitach i wapieniach cechsztyńskich. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina i Polkowic na monoklinie przedsudeckiej. W 2021 r. zatwierdzono dokumentację jednego nowego złoża, zlokalizowanego na monoklinie przedsudeckiej: Mozów w województwie lubuskim.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi i srebra w Polsce przedstawiono na mapie ogólnej i szczegółowej.
Zasoby i wydobycie
Według stanu na 31.12.2021 r. zasoby bilansowe złóż miedzi i srebra w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniosły łącznie 3 210,83 mln t rudy o zawartości 53,34 mln t miedzi i 153,28 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2020 r. nastąpił przyrost zasobów bilansowych o 184,89 mln t rudy (6,11%), w związku z zatwierdzeniem dokumentacji złoża Mozów (+223,59 mln t rudy w kat. C2). Na ogólne saldo zasobów wpłynęło też bieżące wydobycie oraz straty. W wyniku udokumentowania złoża Mozów w 2021 r. wzrosła także (o 1,16%) ilość zasobów pozabilansowych (+9,59 mln t).
Geologiczne zasoby bilansowe rud Cu-Ag w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wyniosły 1 552,28 mln t rudy o zawartości 28,11 mln t miedzi i 82,05 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występowało więc 48,35% ogólnej ilości zasobów bilansowych rudy i udział ten zmniejszył się o 4,23%. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wyniosły 1 081,18 mln t rudy i w stosunku do 2020 r. zmniejszyły się o 35,99 tys. t (3,22%). Ubytek zasobów wynikał głównie z eksploatacji i strat z nią związanych.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud Cu-Ag występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (uznawane dotychczas jako pozabilansowe ze względu na głębokość zalegania ciał rudnych). Przy dokumentowaniu złóż Mozów, Nowa Sól i Sulmierzyce Północ dla zasobów bilansowych przyjęto inne kryteria parametrów brzeżnych definiujących złoże rud miedzi, niż zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska, m.in. zwiększono maksymalną głębokość spągu złoża. Ostatecznie wyniosła ona: dla złoża Mozów – 2 537,00 m (średnio 2 471,51 m), dla złoża Nowa Sól – 2 160,53 m (średnio 1 975,12 m), dla złoża Sulmierzyce Północ – 2 059,59 m (średnio 1 824,92 m).
Wydobycie rud Cu-Ag w 2021 r. wyniosło 30 0,0 tys. t rudy o zawartości 1,48% Cu i 50,73 g/t Ag, zawierającej 4,3 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 522 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2020 roku nastąpiło zwiększenie wydobycia rudy o 3,0 tys. t (1,15%), przy wzroście wydobycia zarówno miedzi metalicznej (o 1 tys. t – 0,23%), jak i srebra (o 99 ton – 6,96%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2021.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
Według opublikowanego raportu produkcyjno-sprzedażowego Grupy Kapitałowej KGHM Polska Miedź S.A. w 2021 r. produkcja górnicza miedzi w koncentracie w KGHM Polska Miedź S.A. osiągnęła 391,3 tys. t. Produkcja hutnicza miedzi elektrolitycznej wyniosła 577,6 tys. t ogółem, w tym z wsadów własnych opiewała na 381,4 tys. t. Dodatkowo w 2021 roku w KGHM S.A. wyprodukowano 2 529 kg złota, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedziowo-srebrowych odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Pb, Ni, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk miedzi i srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2021 z wydobywanej rudy Cu-Ag wyprodukowano: 1 332 t srebra, 768 kg złota, 29,43 tys. t ołowiu, 1,97 tys. t siarczanu niklu, 66,21 t selenu i 9,25 t renu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Łączne przewidywane zasoby prognostyczne rud miedzi i srebra w złożach stratoidalnych do głębokości 2 000 m, liczone w metalu, wynoszą 10,30 mln t, zasoby perspektywiczne – 15,67 mln t, a zasoby hipotetyczne – 8,76 mln t Cu*.
Opracowali: Agnieszka Malon, Marcin Tymiński, Andrzej Chmielewski
* Oszczepalski S., Markowiak M., Chmielewski A., 2020 – „Rudy miedzi i srebra (copper and silver ores)”. W: „Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r.” (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 127-151. PIG-PIB, Warszawa.
2020
Informacje ogólne i występowanie
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej. W 2020 r. zatwierdzono dokumentacje dwóch nowych złóż, zlokalizowanych na monoklinie przedsudeckiej: Nowa Sól w województwie lubuskim oraz Sulmierzyce Północ w województwie wielkopolskim.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi i srebra w Polsce przedstawiono na mapie ogólnej i szczegółowej.
Zasoby i wydobycie
Według stanu na 31.12.2020 r. zasoby bilansowe w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniosły łącznie 3 025,94 mln t rudy o zawartości 49,94 mln t miedzi i 149,83 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2019 r. nastąpił przyrost zasobów bilansowych o 1 074,74 mln t rudy (55,08%), w związku z zatwierdzeniem dokumentacji dwóch złóż: Nowa Sól (+848,48 mln t rudy w kat. C2) oraz Sulmierzyce Północ (+267,17 mln t rudy: 147,17 mln t w kat. C2 i 1,0 mln t w kat. D). Na ogólne saldo zasobów wpłynęło też bieżące wydobycie oraz straty. W 2020 r. wzrosła także (o 3,60%) ilość zasobów pozabilansowych, w wyniku udokumentowania ich w złożu Sulmierzyce Północ (+28,87 mln t).
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wyniosły 1 590,98 mln t rudy o zawartości 28,99 mln t miedzi i 84,32 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występowało więc 52,58% ogólnej ilości zasobów bilansowych rudy i udział ten zmniejszył się o 5,71%. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wyniosły 1 117,17 mln t rudy i w stosunku do 2019 r. zmniejszyły się o 40,11 tys. t (3,47%). Ubytek zasobów wynikał głównie z eksploatacji i strat z nią związanych.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi i srebra występują głównie na głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (uznawane dotychczas jako pozabilansowe ze względu na głębokość). Przy dokumentowaniu złóż Nowa Sól i Sulmierzyce Północ w odniesieniu do zasobów bilansowych przyjęto inne kryteria parametrów brzeżnych definiujących złoże rud miedzi niż zawarte są w rozporządzeniu Ministra Środowiska, m.in. zwiększono maksymalną głębokość spągu złoża. Ostatecznie wyniosła ona: dla złoża Nowa Sól – 2 160 m (średnio 1 975 m), dla złoża Sulmierzyce Północ – 2 060 m (średnio 1 825 m).
Wydobycie rud miedzi i srebra w 2020 r. wyniosło 29 6,0 tys. t rudy o zawartości 1,49% Cu i 47,98 g/t Ag, zawierającej 4,2 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 423 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2019 roku nastąpiło zmniejszenie wydobycia rudy o 2,1 tys. t (0,74%) wraz z niewielkim spadkiem wydobycia zarówno miedzi metalicznej (o 7 tys. t – 1,56%), jak i srebra (o 32 tony – 2,20%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2020.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W roku 2020 w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 560,4 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 413,3 tys. t z własnych koncentratów i 147,0 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto wyprodukowano 3 011 kg złota, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi i srebra odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Ni, Pb, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2020 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi i srebra wyprodukowano: 1 323 t srebra, 878 kg złota, 28,79 tys. t ołowiu, 2,06 tys. t siarczanu niklu, 73,80 t selenu, 9,51 t renu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Łączne przewidywane zasoby prognostyczne rud miedzi i srebra w złożach stratoidalnych do głębokości 2 000 m, liczone w metalu, wynoszą 10,30 mln t, zasoby perspektywiczne – 15,67 mln t, a zasoby hipotetyczne – 8,76 mln t Cu*.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
* Oszczepalski S., Markowiak M., Chmielewski A., 2020 – Rudy miedzi i srebra (copper and silver ores). W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r. (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 127-151. PIG-PIB, Warszawa.
2019
Informacje ogólne i występowanie
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej. W 2019 r. udokumentowano dwa nowe złoża na monoklinie przedsudeckiej w województwie lubuskim: Nowa Sól i Żary.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie ogólnej i szczegółowej.
Zasoby i wydobycie
Według stanu na 31.12.2019 r. stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wyniósł łącznie 1 951,20 mln t rudy o zawartości 34,75 mln t miedzi i 103,57 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2018 r. nastąpił przyrost zasobów bilansowych o 45,55 mln t rudy (2,39%), w związku z udokumentowaniem nowego złoża Żary (+76,69 mln t rudy). Na ogólne saldo zasobów wpłynęło też bieżące wydobycie oraz straty.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wyniosły 1 631,89 mln t rudy o zawartości 29,81 mln t miedzi i 87,14 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występowało więc 58,29% ogólnej ilości zasobów bilansowych i udział ten zmniejszył się o 28,98%. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wyniosły 1 157,28 mln t rudy i w stosunku do 2018 r. zmniejszyły się o 31,23 tys. t (2,63%). Ubytek zasobów wynikał z eksploatacji i strat z nią związanych.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (uznawane dotychczas jako pozabilansowe ze względu na głębokość). W roku sprawozdawczym udokumentowano złoże Żary, którego zasoby ustalono w kat. D na 76,69 mln t rudy. Niestety, z uwagi na wyłączenie przez Ministra Środowiska jawności informacji dotyczących m.in. szczegółowej lokalizacji i parametrów złoża, zaprezentowanie szerszej informacji o nowo udokumentowanym złożu nie jest obecnie możliwe.
Wydobycie rud miedzi w 2019 r. wyniosło 29 881 tys. t rudy o zawartości 1,50% Cu i 48,69 g/t Ag, zawierającej 4,9 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 455 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2018 roku nastąpiło zmniejszenie wydobycia rudy o 3,1 tys. t (1,23%), przy niewielkim spadku wydobycia zarówno miedzi metalicznej (o 3 tys. t – 0,66%), jak i srebra (o 16 ton – 1,09%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2019.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W roku 2019 w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 565,6 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 418,3 tys. t z własnych koncentratów i 147,3 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto wyprodukowano 3 225 kg złota, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Ni, Pb, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2019 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 400 t srebra, 674 kg złota, 28,51 tys. t ołowiu, 1,99 tys. t siarczanu niklu, 75,76 t selenu, 8,34 t renu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Łączne przewidywane zasoby prognostyczne rud miedzi i srebra w złożach stratoidalnych do głębokości 2 000 m, liczone w metalu, wynoszą 10,30 mln t, zasoby perspektywiczne – 15,67 mln t, a zasoby hipotetyczne – 8,76 mln t Cu*.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
* Oszczepalski S., Markowiak M., Chmielewski A., 2020 – Rudy miedzi i srebra (copper and silver ores). W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31.12.2018 r. (red. Szamałek K., Szuflicki M., Mizerski W.): 127-151. PIG-PIB, Warszawa.
2018
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej zasoby prognostyczne oszacowane dla sześciu wyznaczonych obszarów, wyznaczonych w najbliższym otoczeniu udokumentowanych złóż, o łącznej powierzchni 132 km2 wynoszą 10,3 mln t Cu (na głębokości do 1 700 m), zasoby perspektywiczne na czterech wyznaczonych obszarach o łącznej powierzchni 199 km2 wynoszą 15,7 mln t Cu (na głębokości do 1 900 m), a zasoby hipotetyczne dla 28 wyznaczonych obszarów o powierzchni 1 414 km2 wynoszą 152,8 mln t, w tym 8,2 mln t na głębokości do 2 000 m i 144,6 mln t na głębokości poniżej 2 000 m*).
W 2018 roku stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosi łącznie 1 905,65 mln t rudy o zawartości 34,04 mln t miedzi i 103,28 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2017 r. nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 26,30 mln t rudy (1,36%), spowodowany wydobyciem i stratami.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 663,03 mln t rudy o zawartości 30,38 mln t miedzi i 86,85 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc 87,27% ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 1 188,51 mln t rudy i są mniejsze o 25,24 tys. t (2,08%). Ubytek zasobów wynika z eksploatacji i strat z nią związanych.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie na głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne, lecz możliwe, jeśli zostaną wykorzystane wyrobiska udostępniające z istniejących sąsiednich kopalń albo jeśli zostaną zbudowane nowe kopalnie.
Wydobycie rud miedzi w 2018 r. wyniosło 30 252 tys. t rudy o zawartości 1,49% Cu i 48,6 g/t Ag, zawierającej 4,2 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 471 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2017 roku nastąpiło zmniejszenie wydobycia rudy o 9,3 tys. t (2,99%), przy niewielkim spadku wydobycia zarówno miedzi metalicznej (o 15 tys. t – 3,21%), jak i srebra (o 19 ton – 1,28%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2018.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W roku 2018 w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 501,8 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 385,3 tys. t z własnych koncentratów i 116,5 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto, wyprodukowano 2 587 kg złota, platyny i palladu oraz 9,09 t renu, zarówno z własnych, jak i obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Cu, Ag, Au, Ni, Pb, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2018 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 189 t srebra, 523 kg złota, 27,21 tys. t ołowiu, 1,73 tys. t siarczanu niklu i 66,36 t selenu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
*Oszczepalski S., Speczik S., Małecka K., Chmielewski A., 2016 – Prospective copper resources in Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management, 32 (2): 5-30.
2017
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej zasoby prognostyczne oszacowane dla sześciu wyznaczonych obszarów, wyznaczonych w najbliższym otoczeniu udokumentowanych złóż, o łącznej powierzchni 132 km2 wynoszą 10,3 mln t Cu (na głębokości do 1 700 m), zasoby perspektywiczne na czterech wyznaczonych obszarach o łącznej powierzchni 199 km2 wynoszą 15,7 mln t Cu (na głębokości do 1 900 m), a zasoby hipotetyczne dla 28 wyznaczonych obszarów o powierzchni 1 414 km2 wynoszą 152,8 mln t, w tym 8,2 mln t na głębokości do 2 000 m i 144,6 mln t na głębokości poniżej 2 000 m*).
W 2017 r. stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosił łącznie 1 931,95 mln t rudy o zawartości 34,59 mln t miedzi i 104,47 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2016 r. nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 16,60 mln t rudy, spowodowany wydobyciem i stratami.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 689,33 mln t rudy o zawartości 30,93 mln t miedzi i 88,04 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc 87,44% ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 1 213,75 mln t rudy i są większe o 70,36 tys. t (6,15%) niż w ubiegłym roku. Wzrost zasobów przemysłowych wynika z opracowania projektu zagospodarowania złoża Radwanice-Gaworzyce (obszar górniczy Gaworzyce – 71,10 tys. t) oraz dodatku do projektu zagospodarowania złoża Sieroszowice (6,86 tys. t).
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie na głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne, lecz możliwe, jeśli zostaną wykorzystane wyrobiska udostępniające z istniejących sąsiednich kopalń albo jeśli zostaną zbudowane nowe kopalnie.
Wydobycie rud miedzi w 2017 r. wyniosło 31 185 tys. t rudy o zawartości 1,50% Cu i 47,8 g/t Ag, zawierającej 4,7 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 490 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2016 r. nastąpiło zmniejszenie wydobycia rudy o 7,9 tys. t (2,50%), przy niewielkim spadku wydobycia miedzi metalicznej (o 13 tys. t – 2,71%) oraz nieznacznym wzroście wydobycia srebra (o 8 tys. t – 0,54%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2017.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2017 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 522,0 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 358,9 tys. t z własnych koncentratów, 148,0 tys. t z obcych koncentratów oraz 15,1 tys. t z przerobu złomu. Ponadto wyprodukowano 3 648 kg złota, platyny i palladu oraz 10,93 t renu, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Cu, Ni, Pb, Pt-Pd, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w 2017 r. z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi wyprodukowano: 1 218 t srebra, 571,7 kg złota, 26,00 tys. t ołowiu, 1,79 tys. t siarczanu niklu, 73,90 t selenu, 39,2 kg koncentratu Pt-Pd oraz kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
*Oszczepalski S., Speczik S., Małecka K., Chmielewski A., 2016 – Prospective copper resources in Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management, 32 (2): 5-30.
2016
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej zasoby prognostyczne oszacowane dla sześciu wyznaczonych obszarów o łącznej powierzchni 132 km2 wynoszą 10,3 mln t Cu (na głębokości do 1 700 m), zasoby perspektywiczne na czterech wyznaczonych obszarach o łącznej powierzchni 199 km2 wynoszą 15,7 mln t Cu (na głębokości do 1 900 m), a zasoby hipotetyczne dla 28 wyznaczonych obszarów o powierzchni 1 414 km2 wynoszą 152,8 mln t, w tym 8,2 mln t na głębokości do 2 000 m i 144,6 mln t na głębokości poniżej 2 000 m*).
W 2016 r. stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosił łącznie 1 948,55 mln t rudy o zawartości 35,06 mln t miedzi i 105,84 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2015 r. nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 27,49 mln t rudy, spowodowany wydobyciem i stratami.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 705,93 mln t rudy o zawartości 31,40 mln t miedzi i 89,42 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc ponad 87% ogólnej ilości zasobów bilansowych – wzrost (w porównaniu z zeszłym rokiem) związany jest z wydaniem koncesji na wydobycie rudy ze złoża Radwanice-Gaworzyce. Zasoby przemysłowe złóż zagospodarowanych wynoszą 1 143,39 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie na głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne, lecz możliwe, jeśli zostaną wykorzystane wyrobiska udostępniające z istniejących sąsiednich kopalń albo jeśli zostaną zbudowane nowe kopalnie.
Wydobycie rud miedzi w 2016 r. wyniosło 31 984 tys. t rudy o zawartości 1,50% Cu i 46,3 g/t Ag, zawierającej 4,0 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 482 t srebra (tabela 2). W porównaniu do 2015 r. nastąpił nieznaczny wzrost wydobycia rudy (o 1,32%), przy niewielkim wzroście wydobycia zarówno srebra (o 5,33%), jak i miedzi metalicznej (o 0,21%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2016.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2016 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 5,6 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 3,6 tys. t z własnych koncentratów oraz 1,0 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto wyprodukowano 3 539 kg złota, platyny i palladu oraz 9,31 t renu, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w 2016 r. z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi wyprodukowano: 1 191 t srebra, 402 kg złota, 26,06 tys. t ołowiu, 2,74 tys. t siarczanu niklu, 81,66 t selenu, 174 kg koncentratu Pt-Pd oraz kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
*Oszczepalski S., Speczik S., Małecka K., Chmielewski A., 2016 – Prospective copper resources in Poland. Gospodarka Surowcami Mineralnymi – Mineral Resources Management, 32 (2): 5-30.
2015
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Znaczenie zasobowe złóż magmowych różnego typu jest mniejsze, chociaż ich wartość może być duża.
W Polsce złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku, na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym, w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, są zlokalizowane w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapienie dolomityczne w stropie. Szaroczarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne na pięciu obszarach o łącznej powierzchni 253 km2 wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne na siedmiu obszarach o powierzchni 114 km2 wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne na 11 obszarach o powierzchni 1 830 km2 wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m*.
W 2015 r. stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosił łącznie 1 976,04 mln t rudy o zawartości 35,57 mln t miedzi i 107,46 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2014 r. zasoby bilansowe wzrosły o 239,16 mln t rudy. Wzrost spowodowany był przede wszystkim udokumentowaniem złoża Radwanice-Gaworzyce (+344,30 mln t), natomiast spadki zasobów wynikały głównie ze skreślenia z bilansu zasobów złóż: Gaworzyce (–54,39 mln t), Radwanice-Wschód (–5,95 mln t) i Radwanice-Zachód (–18,58 mln t). Obszary złóż skreślonych z bilansu włączono w całości w granice złoża Radwanice-Gaworzyce. Zmniejszenie ilości zasobów spowodowane było także wydobyciem i stratami.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 389,12 mln t rudy, zawierającej 27,18 mln t miedzi i 81,95 tys. t srebra; w złożach zagospodarowanych występuje więc około 70% ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż to 1 162,24 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie na głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne, lecz możliwe, jeśli zostaną wykorzystane wyrobiska udostępniające z istniejących sąsiednich kopalń albo jeśli zostaną zbudowane nowe kopalnie.
Wydobycie rud miedzi w 2015 r. wyniosło 31 568 tys. t rudy (1,52% Cu i 44,6 g/t Ag), zawierającej 4,9 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 407 t srebra. W porównaniu do 2014 r. wydobycie rudy nieznacznie wzrosło (o 1,8%), podobnie wydobycie srebra (o 1,7%) i miedzi metalicznej (o 1,3%).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2015.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2015 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 574,3 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 420,5 tys. t z własnych koncentratów oraz 153,8 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto wyprodukowano 2 703 kg złota i 9,17 t renu, zarówno z własnych, jak i z obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se i Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w 2015 r. z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi wyprodukowano: 1 283 t srebra, 431 kg złota, 29 tys. t ołowiu, 2,97 tys. t siarczanu niklu, 86,98 t selenu, 137 kg koncentratu Pt-Pd oraz kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
*Oszczepalski S., Speczik S., 2011 – Rudy miedzi i srebra. W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r. (red. S. Wołkowicz, T. Smakowski, S. Speczik): 76-93. PIG-PIB, Warszawa.
2014
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają: złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Złoża magmowe różnych typów mają mniejsze znaczenie zasobowe, choć ich wartość może być duża.
Złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: kolejno od spągu piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapieniami dolomitycznymi w stropie. Szaro-czarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne obliczone dla pięciu obszarów o łącznej powierzchni 253 km2 wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne w siedmiu obszarach o powierzchni 114 km2 wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne dla 11 obszarów o powierzchni 1 830 km2 wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m(1).
W 2014 roku stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosi łącznie 1 736,88 mln t rudy o zawartości 33,22 mln t miedzi i 102,11 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2013 r. nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 25,08 mln t rudy, spowodowany głównie wydobyciem. W 2014 r. wznowiono eksploatację złoża Radwanice-Wschód.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 421,30 mln t rudy o zawartości 27,81 mln t miedzi i 82,96 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc około 82 % ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż wynoszą 1 190,97 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne, lecz możliwe przy wykorzystaniu wyrobisk udostępniających z istniejących kopalń sąsiednich albo poprzez budowę nowych kopalń.
Wydobycie rud miedzi w 2014 r. wyniosło 31 023 tys. t rudy o zawartości 1,52 % Cu, zawierającej 4,3 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 384 t srebra. W porównaniu do 2013 roku nastąpił nieznaczny wzrost wydobycia rudy (o 1,2 %), przy niewielkim spadku wydobycia: srebra o 0,6 % oraz miedzi metalicznej o 1,9 %.
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2014.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2014 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 576,9 tys. t miedzi elektrolitycznej, w tym 420,4 tys. t z własnych koncentratów oraz 156,5 tys. t z obcych koncentratów. Ponadto wyprodukowano 2 575 kg złota i 7,71 t renu, zarówno z własnych, jak i obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2014 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 256,2 t srebra, 226,1 kg złota, 27,11 tys. t ołowiu, 2,66 tys. t siarczanu niklu, 89,77 t selenu, 137,2 kg koncentratu Pt-Pd oraz kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
(1)Oszczepalski S., Speczik S., 2011 – Rudy miedzi i srebra. W: Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r. (red. S. Wołkowicz, T. Smakowski, S. Speczik): 76-93. PIG-PIB, Warszawa.
2013
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają: złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Złoża magmowe różnych typów mają mniejsze znaczenie zasobowe, choć ich wartość może być duża.
Złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: kolejno od spągu piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapieniami dolomitycznymi w stropie. Szaro-czarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne obliczone dla pięciu obszarów o łącznej powierzchni 253 km2 wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne w siedmiu obszarach o powierzchni 114 km2 wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne dla 11 obszarów o powierzchni 1 830 km2 wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m(1).
W 2013 roku stan zasobów bilansowych w regionach monokliny przedsudeckiej i niecki północnosudeckiej wynosi łącznie 1 761,96 mln t rudy o zawartości 33,78 mln t miedzi i 103,18 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do 2012 r. nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 30,57 mln t rudy, spowodowany głównie wydobyciem.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami na monoklinie przedsudeckiej wynoszą 1 446,38 mln t rudy o zawartości 28,37 mln t miedzi i 84,03 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc około 82 % ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż wynoszą 1 205,27 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne. Wydaje się konieczne zagospodarowanie tych zasobów przy wykorzystaniu wyrobisk udostępniających z istniejących kopalń sąsiednich.
Wydobycie rud miedzi w 2013 r. wyniosło 30 647 tys. t rudy o zawartości 1,57 % Cu, zawierającej 4,2 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 393 t srebra. W porównaniu do 2012 roku nastąpił nieznaczny wzrost wydobycia rudy (o 1,5 %), zawierającej o kilka procent więcej srebra (wydobycie srebra wzrosło o 3,8 %) oraz niecały procent więcej miedzi metalicznej (wydobycie miedzi wzrosło o 0,6 %).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2013.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2013 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 565,2 tys. t miedzi elektrolitycznej, 1 066 kg złota i 7,53 t renu, zarówno z własnych, jak i obcych koncentratów.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2013 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 161,1 t srebra, 431,3 kg złota, 26,71 tys. t ołowiu, 2,76 tys. t siarczanu niklu, 80,21 t selenu, 176,7 kg koncentratu Pt-Pd oraz kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
(1) S. Oszczepalski, S. Speczik, 2011 – „Rudy miedzi i srebra” w "Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r." pod red. S. Wołkowicza, T. Smakowskiego, S. Speczika. PIG-PIB Warszawa.
2012
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają: złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Złoża magmowe różnych typów mają mniejsze znaczenie zasobowe, choć ich wartość może być duża.
Złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits – SSC, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: kolejno od spągu piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapieniami dolomitycznymi w stropie. Szaro-czarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne obliczone dla pięciu obszarów o łącznej powierzchni 253 km2 wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne w siedmiu obszarach o powierzchni 114 km2 wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne dla 11 obszarów o powierzchni 1 830 km2 wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m(*).
W 2012 roku stan zasobów bilansowych wynosi 1 792,53 mln t rudy o zawartości 34,36 mln t miedzi i 104,90 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do roku 2011 nastąpił ubytek zasobów bilansowych o 17,91 mln t rudy, spowodowany głównie wydobyciem.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami wynoszą 1 476,95 mln t rudy o zawartości 28,95 mln t miedzi i 85,75 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc około 82 % ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż wynoszą 1 235,57 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne. Wydaje się konieczne zagospodarowanie tych zasobów przy wykorzystaniu wyrobisk udostępniających z istniejących kopalń sąsiednich.
Wydobycie rud miedzi w 2012 r. wyniosło 30 182 tys. t rudy o zawartości 1,59 % Cu, zawierającej 4,9 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 342 t srebra. W porównaniu do 2011 roku nastąpił znaczny wzrost wydobycia rudy (o ok. 31 %), zawierającej o kilka procent więcej miedzi metalicznej (wydobycie wzrosło o 4,4 %) oraz kilkanaście procent mniej srebra (wydobycie spadło o 17,9 %).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2012.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
W 2012 r. w KGHM Polska Miedź S.A. wyprodukowano 5,6 tys. t miedzi elektrolitycznej, 916 kg złota i 11,63 t nadrenianu amonu, zarówno z koncentratów własnych, jak i zakupywanych koncentratów obcych.
Z krajowych rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A., w roku 2012 z wydobywanej przez spółkę rudy miedzi, wyprodukowano: 1 273,8 t srebra, 469,3 kg złota, 30,0 tys. t ołowiu, 2,6 tys. t siarczanu niklu, 90,17 t selenu, 89,1 kg koncentratu Pt-Pd oraz nadrenian amonu, kwas siarkowy i siarczan miedzi.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
(*) S. Oszczepalski, S. Speczik, 2011 – „Rudy miedzi i srebra” w "Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r." pod red. S. Wołkowicza, T. Smakowskiego, S. Speczika. PIG-PIB Warszawa.
2011
Złoża rud miedzi występują w wielu krajach świata i w różnych warunkach geologicznych. Największe znaczenie mają: złoża porfirowe, następnie złoża osadowe (tzw. stratoidalne) i złoża ekshalacyjno-osadowe (masywnych pirytów). Złoża magmowe różnych typów mają mniejsze znaczenie zasobowe, choć ich wartość może być duża.
Złoża rud miedzi i srebra występują na Dolnym Śląsku na monoklinie przedsudeckiej i w niecce północnosudeckiej. Są to złoża stratoidalne, związane z cechsztyńską formacją łupków miedzionośnych (ang. sediment-hosted stratiform copper deposits, Kupferschiefer-type). Okruszcowanie minerałami miedziowymi, z domieszką innych metali, występuje w cechsztyńskim łupku miedzionośnym oraz w podścielających go piaskowcach oraz nadległych dolomitach i wapieniach. Główne złoża, o dużym znaczeniu gospodarczym, występują w okolicach Lubina na monoklinie przedsudeckiej.
Serię miedzionośną stanowią trzy oddzielne warstwy litologiczne: kolejno od spągu piaskowce przykryte łupkami ilasto-marglistymi lub dolomitycznymi i wapieniami dolomitycznymi w stropie. Szaro-czarne łupki ilaste są najbardziej zmineralizowane miedzią i są nazywane łupkami miedzionośnymi. Głównymi minerałami miedzi są: chalkozyn (Cu2S), bornit (Cu5FeS4) i chalkopiryt (CuFeS2). Oprócz nich występują bardzo licznie inne minerały miedzi, srebra (w tym srebro rodzime), cynku, ołowiu, kobaltu i niklu.
Występowanie złóż rud miedzi w Polsce przedstawiono na mapie.
Na obszarze monokliny przedsudeckiej, perykliny Żar i niecki północnosudeckiej, zasoby prognostyczne obliczone dla pięciu obszarów o łącznej powierzchni 253 km2 wynoszą 22,7 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), zasoby perspektywiczne w siedmiu obszarach o powierzchni 114 km2 wynoszą 5,94 mln t Cu (na głębokości do 2 000 m), a zasoby hipotetyczne dla 11 obszarów o powierzchni 1 830 km2 wynoszą 229,1 mln t, w tym 42,7 mln t na głębokości do 2 000 m i 186,4 mln t na głębokości poniżej 2 000 m(*).
W 2011 roku stan zasobów bilansowych wynosi 1 810,44 mln t rudy o zawartości 34,87 mln t miedzi i 107,37 tys. t srebra (tabela 1). W stosunku do roku 2010 nastapił przyrost zasobów bilansowych o 57,56 mln t rudy. Przyrost zasobów spowodowany był głównie przyjęciem dodatków do dokumentacji dla złóż: Lubin-Małomice (+39,93 mln t), Sieroszowice (+33,13 mln t) i Polkowice (+20,88 mln t). Ubytek zasobów wynikł z przyjęcia dodatku do dokumentacji dla złoża Rudna (–36,23 mln t) oraz z eksploatacji i strat.
Geologiczne zasoby bilansowe rud w złożach udostępnionych czynnymi kopalniami wynoszą 1 494,85 mln t rudy o zawartości 29,45 mln t miedzi i 88,22 tys. t srebra. W złożach zagospodarowanych występuje więc około 83 % ogólnej ilości zasobów bilansowych. Zasoby przemysłowe tych samych złóż wynoszą 1 252 mln t rudy.
Zasoby bilansowe niezagospodarowanych złóż rud miedzi występują głównie w strefie głębokości 1 000-1 250 m, a nawet do 1 450 m (pozabilansowe ze względu na głębokość). Ich samodzielne zagospodarowanie będzie bardzo trudne. Wydaje się konieczne zagospodarowanie tych zasobów przy wykorzystaniu wyrobisk udostępniających z istniejących kopalń sąsiednich.
Wydobycie rud miedzi w 2011 r. wyniosło 22 985 tys. t rudy, zawierającej 4,9 tys. t miedzi metalicznej oraz 1 635 ton srebra. W porównaniu do 2010 roku nastąpił kilkuprocentowy wzrost wydobycia rudy (o ok. 2 %), zawierającej o kilkadziesiąt procent więcej srebra (wydobycie srebra wzrosło o ponad 33 %) oraz o kilka procent mniej miedzi metalicznej (wydobycie miedzi spadło o ok. 3 %).
Na figurze 1 przedstawiono wielkość zasobów i wydobycia rud miedzi, na figurze 2 wielkość zasobów i wydobycia miedzi w Polsce w latach 1989-2011.
Na poniższej figurze przedstawiono wielkość zasobów i produkcji górniczej srebra w analogicznym okresie.
Z rud miedzi odzyskiwane są: Ag, Au, Ni, Pb, Pt-Pd, Se, Re, a ubocznym produktem jest kwas siarkowy. Największe znaczenie gospodarcze ma odzysk srebra. Według informacji KGHM Polska Miedź S.A. w roku 2011 wyprodukowano 1 259,6 ton srebra oraz m.in. 510,1 kg złota i 30,0 tys. t ołowiu.
Stopień rozpoznania zasobów i stan zagospodarowania, a także wielkość wydobycia z poszczególnych złóż zestawiono w tabeli 2.
Opracowali: Agnieszka Malon, Stanisław Z. Mikulski, Sławomir Oszczepalski, Marcin Tymiński
(*) S. Oszczepalski, S. Speczik, 2011 – „Rudy miedzi i srebra” w "Bilans perspektywicznych zasobów kopalin Polski wg stanu na 31 XII 2009 r." pod red. S. Wołkowicza, T. Smakowskiego, S. Speczika. PIG-PIB Warszawa.
