W dniach 23-26 października 2024 roku w Instytucie Botaniki im. Władysława Szafera przy ulicy Lubicz 46 w Krakowie odbyły się 13 warsztaty palinologicznej grupy roboczej zorganizowane w ramach NECLIME.
NECLIME czyli „The Research Network on Cenozoic Climate and Ecosystems” jest to działająca od 1999 roku międzynarodowa otwarta sieć naukowców zajmujących się ewolucją klimatu kenozoiku i powiązanymi z tym zmianami ekosystemów kontynentalnych.
Organizacja liczy obecnie 150 członków z 39 krajów, w tym między innymi z Polski, Bułgarii, Niemiec, Czech, Słowacji, Turcji, Japonii, Chin, Armenii, Tajlandii, Kazachstanu, Armenii, Szwajcarii, Szwecji i in.. Jest koordynowana przez zespół badaczy i radę doradczą.
NECLIME organizuje coroczne konferencje i warsztaty oraz administruje grupami roboczymi, które promują wymianę naukową, wspólne projekty i integrację danych badawczych. Są to grupy robocze do spraw palinologii, makroszczątków roślinnych, kopalnego drewna, klimatu.
W 2024 roku konferencja odbyła się we wrześniu w Ałmatach w Kazachstanie i poświęcona była klimatowi kenozoiku i ewolucji ekosystemów Azji Środkowej zwłaszcza w środowiskach ekstremalnych.
W Krakowie natomiast, w dniach 23-26 października 2024 roku, już po raz drugi (po raz pierwszy w 2011 roku) odbyły się warsztaty grupy roboczej do spraw palinologii. Organizatorami byli dr hab. Elżbieta Worobiec i dr hab. Grzegorz Worobiec z Instytutu Botaniki Polskiej Akademii Nauk w Krakowie oraz prof. Dimiter Ivanov z Bułgarskiej Akademii Nauk i prof. Marianna Kováčová z Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie. W konferencji, na zaproszenie organizatorów, uczestniczyli również pracownicy PIG-PIB: dr hab. Barbara Słodkowska z Warszawy oraz dr Wojciech Granoszewski, dr Andrzej Szydło, mgr inż. Justyna Ryłko-Frocisz i dr Małgorzata Garecka z Oddziału Karpackiego w Krakowie.
13 warsztaty grupy roboczej do spraw palinologii w ramach NECLIME
Uczestnicy warsztatów z PIG-PIB
Sesje referatowe i praktyczne warsztaty mikroskopowe zaplanowano na 24 i 25 października. Drugi dzień warsztatów, 24 października, został zainaugurowany dwoma referatami wprowadzającymi dotyczącymi dotychczasowej i aktualnej działalności NECLIME, przedstawieniem terminów kolejnych konferencji (22-30 wrzesień 2025, Zagrzeb) i warsztatów (20-21 luty 2025, platforma Zoom). Dr Angela A. Bruch z Akademii Nauk w Heidelbergu zaprezentowała nowe czasopismo o otwartym dostępie "Earth History and Biodiversity” , którego zakres i cel są związane z tematyką naukową NECLIME.
Kolejny referat, przygotowany przez zespół z Instytutu Paleobotaniki PAN w Krakowie (E.Worobiec, J. Ziaja, K. Stachowicz, G. Worobiec, L. Śliwa) dotyczył zbiorów paleobotanicznych zebranych i udostępnianych przez Instytut. O badaniach mikroskopowych (LM i SEM) palinomorf z utworów dolnego i środkowego miocenu Paratetydy Centralnej i Wschodniej opowiedziały dr Nela Dolẚkovẚ z Uniwersytetu Masaryka w Brnie, prof. Marianna Kováčová z Uniwersytetu Komeńskiego w Bratysławie i Jan Doboš z Uniwersytetu Masaryka w Brnie. Prof. Barbara Słodkowska z PIG-PIB przedstawiła referat dotyczący rekonstrukcji zbiorowisk roślinnych i ich sukcesji w dwóch profilach utworów środkowego miocenu w południowej Wielkopolsce (otwory Solniki PIG-1, Kamień PIG 1). E. Worobiec i G. Worobiec z Instytutu Paleobotaniki PAN w Krakowie przedstawili wyniki badań palinologicznych z utworów środkowego miocenu zapadliska przedkarpackiego z otworów Babczyn 2 i Kazimierza Wielka (Donosy) PIG 1, których celem było określenie warunków klimatycznych jakie panowały w północnej części Paratetydy Centralnej w miocenie środkowym. Dr Grzegorz Pacyna z Instytutu Botaniki UJ przedstawił nowe dane dotyczące mioceńskiej flory z Kotliny Nowosądeckiej. Na zakończenie pierwszej części warsztatów dr Olena Sirenko z Państwowej Akademii Nauk w Kijowie zaprezentowała wynik badań palinologicznych plioceńskich osadów Niziny Naddnieprzańskiej należącej do zapadliska dnieprowsko-donieckiego.
Dr hab. B. Słodkowska i dr W. Granoszewski w trakcie 13 th NECLIME workshop
Wystąpienie dr hab. Barbary Słodkowskiej
Uczestnicy warsztatów NECLIME, od lewej: dr G. Pacyna, dr W. Granoszewski, Thang Do, dr A. Szydło
Po przerwie na lunch uczestnicy warsztatów mieli możliwość zapoznania się w wystawą dotyczącą historii krajobrazów roślinnych Polski. W trakcie dyskusji omawiano zagadnienia dotyczące między innymi pyłku i palinomorf niepyłkowych (NPPs) jako komplementarnych wskaźników środowiskowych, analiz mikroskopowych (LM i SEM) materiału kopalnego i współczesnego. Drugi dzień zakończyła wycieczka po Starym Mieście i kolacja.
Trzeci dzień warsztatów, 25 października, przeznaczono na praktyczne obserwacje mikroskopowe z wykorzystaniem kolekcji referencyjnych i szlifów dostarczonych przez uczestników warsztatów. W programie organizatorzy ujęli również zwiedzanie Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, którego początki sięgają końca XVIII wieku i będącego zarazem najstarszym ogrodem botanicznym w Polsce.
Tekst: Małgorzata Garecka, Wojciech Granoszewski, Andrzej Szydło
Zdjęcia: Małgorzata Garecka
