pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1.11 do 30.11 2024 r. Popular

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
 - położenia zwierciadła wód podziemnych
 - stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
 - stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.11 do 30.11 2024 r.

W listopadzie br. na znacznym obszarze kraju nastąpiło obniżenie średniego poziomu wód podziemnych w stosunku do stanu z poprzedniego miesiąca. Punkty, w których odnotowano niższe stany wód podziemnych stanowiły ponad 77% wszystkich analizowanych punktów obserwacyjnych. Wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w stosunku do stanu średniego z października br. odnotowano w tym czasie w około 20% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, przy czym sytuacja taka dotyczyła najczęściej centralnej i południowo-wschodniej części kraju. W przypadku ponad 3% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

W omawianym miesiącu wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w ponad 7% analizowanych punktów obserwacyjnych na ternie całego kraju, w tym około 3% stanowiły punkty, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z wielolecia.

W listopadzie br. na części obszaru województw mazowieckiego, podlaskiego kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego, łódzkiego, warmińsko-mazurskiego, lubelskiego i podkarpackiego odnotowano występowanie zagrożenia hydrogeologicznego o charakterze regionalnym związanego z niżówką hydrogeologiczną. Niskie położenie zwierciadła wód podziemnych, poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego, odnotowano również na obszarach województw: świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego, jednak zjawisko to miało na tych terenach charakter lokalny.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
 - najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
 - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
 - wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
 - wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 30 listopada 2024 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 191 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).

W listopadzie br. na przeważającym obszarze Polski nastąpiło obniżenie średniego poziomu zwierciadła wód podziemnych. Niższy poziom wód podziemnych w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w około 77% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, tj. o 21% więcej niż w październiku br. W przypadku około 20% analizowanych punktów obserwacyjnych (mniej o 19% w odniesieniu do października br.) nastąpił wzrost położenia zwierciadła wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym. Wyższy, w stosunku do poprzedniego miesiąca, poziom wód podziemnych odnotowany został najliczniej w centralnej i południowo-wschodniej części kraju. W przypadku ponad 3% analizowanych punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w październiku br. Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych przeważnie były niewielkie i najczęściej, zarówno wzrosty jak i spadki, mieściły się w przedziale 0-0,1 m. (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w listopadzie 2024 r.

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 175 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

W listopadzie br. w ponad 92% wszystkich analizowanych punków obserwacyjnych, tj. około 3% mniej niż w poprzednim miesiącu, średni poziom wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym wskazywał na brak zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego położenia zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na niemal całym obszarze kraju utrzymywała się na poziomie bezpiecznym dla zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w ponad 7% ogólnej liczby punktów objętych analizą tj. o 2% więcej niż w poprzednim miesiącu. W tej grupie około 3% stanowiły punkty, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach Kaliska (województwo mazowieckie), Turza (województwo podkarpackie), Boksze Stare i Gugny (województwo podlaskie) oraz Okole (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w listopadzie 2024 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

Analiza stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na obszarze kraju została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 175 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny o zwierciadle swobodnym.

W listopadzie br. w przypadku 25 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 14% wszystkich analizowanych punktów (wzrost o około 3% w stosunku do poprzedniego miesiąca), swobodne zwierciadło wód w pierwszym poziomie wodonośnym znajdowało się poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), co oznacza występowanie w tym rejonie niżówki hydrogeologicznej. W omawianym miesiącu zjawisko niżówki w skali regionalnej nadal występowało na obszarach województw mazowieckiego, podlaskiego, kujawsko-pomorskiego, wielkopolskiego oraz łódzkiego, natomiast w północno-wschodnich krańcach województw warmińsko-mazurskiego, podlaskiego, lubelskiego i podkarpackiego obserwowana wcześniej lokalnie niżówka hydrogeologiczna rozwinęła się do skali regionalnej. Poza wspomnianymi wyżej obszarami lokalne obniżenia poziomu wód podziemnych poniżej granicy stanu SNO odnotowano również w województwach: podkarpackim, świętokrzyskim i zachodniopomorskim. W 39 punktach obserwacyjnych (ponad 22%) poziom zwierciadła wód podziemnych w październiku br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, w tym przede wszystkim przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie w północnej, centralnej i wschodniej części kraju. W przypadku 111 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 63% wszystkich analizowanych punktów (około 3% mniej niż w poprzednim miesiącu) swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w listopadzie br. przedstawiono na rycinie 3.

Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w listopadzie 2024 r.