pdf Komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej w okresie od 1.03 do 31.03 2025 r. New

Niniejszy komunikat o bieżącej sytuacji hydrogeologicznej przedstawia analizę:
 - położenia zwierciadła wód podziemnych
 - stanu rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych
 - stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w pierwszym poziomie wodonośnym
Analiza obejmuje obszar kraju w okresie od 1.03 do 31.03 2025 r.

W marcu 2025 roku w większości wytypowanych do analizy punktów obserwacyjnych (ponad 55%) odnotowano obniżenie poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym w odniesieniu do stanu średniego z lutego bieżącego roku. Obniżenie zwierciadła wód podziemnych odnotowano głównie w zachodniej, południowej i wschodniej części kraju. Wzrost poziomu wód podziemnych zaobserwowano w tym czasie w około 40% punktów obserwacyjnych i dotyczyło to głównie centrum oraz północnej i północno-wschodniej części Polski. W przypadku ponad 5% punktów obserwacyjnych poziom wód podziemnych pozostał bez zmian w odniesieniu do stanu z poprzedniego miesiąca.

Wielkość rezerw zasobów zmiennych wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym w marcu bieżącego roku utrzymywała się na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Zagrożenie stanu rezerw wód podziemnych stwierdzone zostało w ponad 4% analizowanych punktów obserwacyjnych, przy czym dotyczyło to głównie wschodnich obszarów kraju. W tej grupie punktów obserwacyjnych ponad 2% stanowiły te, w których poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do najniższego położenia zwierciadła wody z lat ubiegłych.

W marcu 2025 r. na części obszarów województw: lubelskiego, mazowieckiego, podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego utrzymywał się stan zagrożenia hydrogeologicznego związany z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Lokalne wystąpienia niżówki hydrogeologicznej odnotowano również w północnej części województwa podkarpackiego oraz w centrum województwa wielkopolskiego.

Analiza została opracowana na podstawie interpretacji zebranych wyników pomiarów w wytypowanych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych PIG-PIB, przy uwzględnieniu dla poszczególnych punktów obserwacyjnych następujących wartości charakterystycznych:
 - najniższej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (NNG),
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody z wielolecia (SSG),
 - średniej z najniższych rocznych głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej z wielolecia (SNG),
 - wartości granicznej dla wystąpienia zjawiska niżówki hydrogeologicznej, przyjętej na poziomie stanu niskiego ostrzegawczego (SNO),
 - wyznaczonego z najniższych rocznych stanów położenia zwierciadła wody charakteryzujących się wartościami niższymi od wartości SNG,
 - średniej głębokości położenia zwierciadła wody podziemnej (AG) z okresu od 1 do 31 marca 2025 r.

1. Zmiany położenia zwierciadła wód podziemnych

Analiza zmian położenia swobodnego zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do poprzedniego okresu obserwacji została wykonana na podstawie wyników pomiarów przeprowadzonych w 195 rozmieszczonych na obszarze całego kraju, reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych ujmujących pierwszy poziom wodonośny (ppw).

W marcu 2025 r. obniżenie średniego poziomu wód podziemnych nastąpiło w ponad 55% poddanych analizie punktów obserwacyjnych, co stanowi wzrost o 3% w porównaniu do poprzedniego miesiąca, przy czym w większości tych punktów (około 92%) poziom wód podziemnych nadal utrzymywał się powyżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO). Obniżenie stanu wód podziemnych odnotowane zostało głównie w zachodniej, południowej i wschodniej części Polski.

Wyższe położenie zwierciadła wód podziemnych w odniesieniu do średniego stanu z poprzedniego miesiąca odnotowano w tym czasie, podobnie jak miesiąc wcześniej, w około 40% punktów obserwacyjnych. Wzrost średniego poziomu wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym nastąpił głównie w centrum, na północy i północnym wschodzie kraju. Wahania swobodnego zwierciadła wód podziemnych przeważnie były niewielkie i najczęściej, zarówno wzrosty jak i spadki, nie przekraczały 0,1 m.

W przypadku ponad 5% analizowanych punktów obserwacyjnych średni poziom wód podziemnych pierwszego poziomu wodonośnego nie uległ zmianie w porównaniu ze stanem odnotowanym w lutym br. (Ryc. 1).

Ryc.1. Zmiana położenia zwierciadła wody podziemnej w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych w marcu 2025 r.

2. Zmiany zasobów wód podziemnych

Analiza stanu rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych została wykonana na podstawie wyników pomiarów położenia swobodnego zwierciadła wody w 184 reprezentatywnych punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

W marcu bieżącego roku w większości analizowanych punktów obserwacyjnych (około 96%, tj. o 1% więcej niż w poprzednim miesiącu) średni stan wód podziemnych w pierwszym poziomie wodonośnym utrzymywał się na poziomie, który nie stanowił zagrożenia stanu rezerw zasobów w odniesieniu do najniższego rocznego poziomu zwierciadła wód podziemnych z okresu wielolecia (NNG). Oznacza to, że wielkość rezerw zmiennych zasobów wód podziemnych w poziomach wodonośnych o zwierciadle swobodnym na przeważającym obszarze kraju pozostawała na poziomie zapewniającym bezpieczeństwo zaopatrzenia ludności w wodę. Wystąpienie zagrożenia dla użytkowania wód podziemnych wynikające z niskiego poziomu tych wód stwierdzono w ponad 4% ogólnej liczby punktów objętych analizą, przy czym, podobnie jak w poprzednim miesiącu, dotyczyło to głównie obszarów we wschodniej części kraju. W tej grupie ponad 2% stanowiły punkty obserwacyjne, w których średni miesięczny poziom wód podziemnych wskazywał na brak rezerw zasobów zmiennych w odniesieniu do granicy stanu NNG. Brak rezerw zasobów wód podziemnych został odnotowany w miejscowościach: Parciaki – Stacja i Nowe Iganie (województwo mazowieckie), Turza (województwo podkarpackie) oraz Okole (województwo zachodniopomorskie) (Ryc. 2).

Ryc. 2. Poziom rezerw zasobów wód podziemnych w marcu 2025 r. w objętych analizą punktach sieci obserwacyjno-badawczej wód podziemnych.

3. Występowanie zagrożeń dla wód podziemnych

W marcu 2025 r. na części obszaru Polski nadal występowało zagrożenie hydrogeologiczne związane z położeniem zwierciadła wód podziemnych poniżej granicy stanu niskiego ostrzegawczego (SNO), przy czym intensywność i rozprzestrzenienie tego zjawiska były na zbliżonym poziomie, jak  w poprzednim miesiącu.

W omawianym okresie regionalna niżówka hydrogeologiczna obejmowała części województw: lubelskiego, mazowieckiego, podlaskiego oraz warmińsko-mazurskiego, świętokrzyskiego i zachodniopomorskiego. Zmiany w rozprzestrzenieniu niżówki hydrogeologicznej w marcu, w odniesieniu do stanu z lutego br., przedstawiono na ryc. 9. W minionym miesiącu niżówkę hydrogeologiczną zaobserwowano również w północnej części województwa podkarpackiego oraz w centrum województwa wielkopolskiego, jednak na tych obszarach zjawisko to miało charakter lokalny.

W skali kraju poziom wód podziemnych poniżej stanu niskiego ostrzegawczego stwierdzono w 16 punktach obserwacyjnych, co stanowi około 9% wszystkich punktów badanej grupy. W 37 punktach obserwacyjnych (ponad 20%) poziom zwierciadła wód podziemnych w marcu br. utrzymywał się w strefie między granicami stanów SNO i SNG, co oznacza, że w rejonach tych punktów, w przypadku utrzymywania się niekorzystnych warunków meteorologicznych, szczególnie przy braku lub niewielkich opadach atmosferycznych, również może pojawić się niżówka hydrogeologiczna. Sytuacja taka może wystąpić głównie we wschodniej i centralnej części kraju. W przypadku 131 punktów obserwacyjnych, co stanowi ponad 71% wszystkich analizowanych punktów, swobodne zwierciadło wód podziemnych znajdowało się powyżej wartości średniej z najniższych rocznych głębokości (SNG).

Lokalizację wybranych reprezentatywnych punktów obserwacyjnych wraz z oceną stanu zagrożenia niżówką hydrogeologiczną na terenie kraju w marcu br. przedstawiono na rycinie 3.

Ryc. 3. Ocena zagrożenia niżówką hydrogeologiczną w marcu 2025 r.