Baltic Sea IODP Expedition 347 Workshop – Ekspedycja badawcza IODP 347 na Morzu Bałtyckim

: Opublikowano 16 lipiec 2012

Przedstawiciele służb geologicznych i instytucji badawczych z krajów nadbałtyckich spotkali się w Gdańsku, by omówić program badań i zasady uczestnictwa w ekspedycji.

W dniu 24 maja 2012 r. w Gdańsku odbyło się spotkanie przedstawicieli służb geologicznych i instytucji badawczych z Danii, Estonii, Finlandii, Litwy, Szwecji, Niemiec, Rosji i Polski, zainteresowanych udziałem w Ekspedycji 347 Międzynarodowego Programu Wierceń Oceanicznych (Integrated Ocean Drilling Program, IODP) w 2013 roku na Morzu Bałtyckim.

Ekspedycja będzie realizowana w ramach projektu poświęconego badaniom rozwoju paleośrodowiska basenu Morza Bałtyckiego w okresie ostatniego cyklu glacjalnego („Paleoenvironmental evolution of the Baltic Sea basin through the last glacial cycle”). W spotkaniu udział wzięli również eksperci Europejskiego Konsorcjum ds. Badawczych Wierceń Oceanicznych ECORD z Brytyjskiej Służby Geologicznej: Robert Gatliff (przewodniczący ECORD Science Operator, agendy odpowiedzialnej za organizację ekspedycji platform i mniejszych statków wiertniczych operujących na szelfach – Mission Specific Platforms, MSP), Alan Stevenson (Outreach Manager, ECORD Science Operator) oraz Sophie Green (Deputy Staff Scientist, ECORD Science Operator). Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy jest członkiem ECORD i IODP od grudnia 2011 roku.

Gości spotkania, w imieniu Dyrektora PIG – PIB, prof. dr hab. Jerzego Nawrockiego, przywitał prof. dr hab. Marek Graniczny. Następnie Aarno Kotilainen z Fińskiej Służby Geologicznej zaprezentował główne założenia i cele projektu dla czterech nadrzędnych zagadnień badawczych:

§ Klimat i dynamika zmian poziomu morza w czasie MIS 5, w tym początek i zakończenie interglacjału eemskiego

§ Złożoność ostatniego cyklu glacjalnego, MIS 4 - MIS 2

§ Historia deglacjacji i holocenu (MIS 2 - MIS 1) oraz poznanie czynników wpływających na zmiany klimatu

§ Reakcja „głębokiej biosfery” na cykle glacjalno-interglacjalne

Eksperci ECORD przybliżyli zasady uczestnictwa w projektach i ekspedycjach IODP. Podkreślili jednocześnie duże znaczenie ekspedycji w rejonie Morza Bałtyckiego, co odzwierciedliło zainteresowanie uczestnictwem w projekcie również naukowców pochodzących spoza regionu Bałtyku. Główna część spotkania poświęcona była propozycjom planowanych badań i omówieniu potencjału badawczego zainteresowanych instytucji. Poruszono m.in. problematykę geologii i sejsmostratygrafii w miejscach wytypowanych wierceń. Zwrócono również uwagę na problem interpretacji wyników badań osadów np. możliwość udziału mikroorganizmów w przeobrażeniach minerałów magnetycznych lub obecność w osadach redeponowanych otwornic. Podkreślono potrzebę przeprowadzenia i przedstawiono propozycję kalibracji równań proxy wykorzystywanych przy badaniach paleooceanograficznych wód przybrzeżnych oraz zasolenia i temperatury w oparciu o bałtyckie gatunki otwornic. Zwrócono również uwagę na możliwość przeprowadzenia badań wskaźników aktywności sejsmicznej w przeszłości. Następnie dr hab. Szymon Uścinowicz, prof. nadzw. PIG-PIB zaprezentował propozycję projektu dotyczącego multidyscyplinarnej rekonstrukcji zmian klimatyczno-środowiskowych w ostatnich 120 tys. lat zapisanych w osadach morskich, jeziornych i lessach wzdłuż transektu Morze Bałtyckie-Morza Czarne.

Ważną częścią spotkania był panel dyskusyjny. Zainteresowani udziałem w ekspedycji mieli możliwość wymiany poglądów na temat zapotrzebowań badawczych, metodyki i zakresu badań podczas samego rejsu oraz późniejszej pracy w repozytorium rdzeni i laboratoriach w Bremen. Rozmawiano także na temat wykorzystania materiału badawczego po okresie 12 miesięcznej karencji, kiedy możliwe będzie aplikowanie o materiał badawczy również przez osoby nie biorące udziału w ekspedycji. Podczas całego spotkania swoją wiedzą i doświadczeniem służyli eksperci ECORD. Spotkanie było bardzo użyteczne i umożliwiło integrację przedstawicieli środowisk naukowych z rejonu Morza Bałtyckiego, co z pewnością pozytywnie wpłynie na realizację projektu.

Tekst: Dorota Kaulbarsz i Urszula Pączek