Dziewięćdziesiąt pięć lat w służbie nauki i państwa to brzmi dumnie. Mimo szacownego wieku Instytut zaskakuje innowacyjnością. Jedna z najstarszych placówek polskiej nauki uruchamia supernowoczesną mikrosondę jonową SHRIMP IIe/MC – czwartą na świecie w tej konfiguracji.
Obchody jubileuszowej, 95. rocznicy powołania Państwowego Instytutu Geologicznego odbyły się 27 maja 2014 r. Przypomnijmy, że Instytut uroczyście otwierał – jeszcze w Pałacu Staszica na Krakowskim Przedmieściu – minister przemysłu i handlu, znany wielkopolski działacz gospodarczy dr Kazimierz Hącia w dniu 7 maja 1919 roku.
Gwoździem programu tegorocznej rocznicy była oficjalna inauguracja działalności Pracowni Mikrosondy Jonowej, najnowszej jednostki badawczej Instytutu, organizacyjnie związanej z Laboratorium Analiz w Mikroobszarze.
O 9.30 na dziedzińcu pomiędzy budynkami Domeyki i Morozewicza zebrał się spory tłum gości Instytutu i jego pracowników. Przecięcia wstęgi na trzy takty dokonali: Sławomir Brodziński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, główny geolog kraju; Patrycja Gutowska z Wydziału Programów Międzynarodowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz prof. Jerzy Nawrocki, dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego.
Do zwiedzania pomieszczenia, w którym zainstalowano mikrosondę SHRIMP ustawiła się karnie kolejka dostojnych gości i szeregowych pracowników Instytutu. Każdy chciał zobaczyć unikatowe urządzenie, o którym jeszcze kilka lat temu polscy naukowcy mogli tylko pomarzyć. A było na co popatrzeć. Czternastotonowe monstrum z nierdzewnej stali, oplecione kablami wysokiego napięcia i rurami próżniowymi, najeżone czujnikami i konektorami sprawiało imponujące wrażenie. Kosmiczną atmosferę podkreślało fioletowe oświetlenie sali. Gości oprowadzała dr Ewa Krzemińska, szefowa nowej pracowni.
{gallery}aktualnosci-2014/shrimp-sonda{/gallery}
Po sporej dawce wrażeń wizualnych zwiedzający przemieścili się do sal audiowizualnych Muzeum Geologicznego, by kontynuować obchody w tradycyjny sposób.
Dyrektor Instytutu rozpoczął od powitania gości. W tym roku zaszczycili nas swoją obecnością sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Olgierd Dziekoński, ambasador Słowenii Marjan Setinc, radca Xiangdong Ye i pani Shao Yinghong z ambasady Chińskiej Republiki Ludowej, podsekretarz stanu w Ministerstwie Środowiska, główny geolog kraju Sławomir Brodziński, podsekretarz stanu ds. polityki pozaeuropejskiej, dyplomacji publicznej i ekonomicznej w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Katarzyna Kacperczyk, były minister środowiska Maciej Nowicki i Patrycja Gutowska z Wydziału Programów Międzynarodowych Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.
Przemawia sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP Olgierd Dziekoński, obok dyrektor Państwowego Instytutu Geologicznego Jerzy Nawrocki
Obecni byli prezes i zastępca prezesa zarządu NFOŚiGW – Małgorzata Skucha i Krystian Szczepański, dyrektor Departamentu Planowania i Zasobów Wodnych w KZGW Klara Ramm-Szatkiewicz, dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa Janusz Skulich, dyrektor Okręgowego Urzędu Górniczego w Warszawie Piotr Bukalski, generalny dyrektor ochrony środowiska Michał Kiełsznia.
Służby geologiczne reprezentowali: Luca Demicheli – sekretarz EuroGeoSurveys, Branislav Zec – dyrektor Służby Geologicznej Słowacji oraz jego zastępczyni Alena Klukanova.
Stawili się przedstawiciele ośrodków akademickich, m.in. z Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Śląskiego, Akademii Górniczo-Hutniczej, Uniwersytetu Jagiellońskiego, Uniwersytetu Adama Mickiewicza, Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej i Państwowej Szkoły Wyższej w Białej Podlaskiej.
Byli goście z zaprzyjaźnionych instytutów – ING PAN, IG PAN, IBL, IOŚ, INiG, ITB, IChiTJ i wielu innych. Nie zabrakło reprezentantów przemysłu z KGHM, PGE i United Oifield Services na czele. Gościem honorowym był prof. Ian Williams z Australian National University – duchowy ojciec technologii SHRIMP.
Po dosyć długim, ze względu na liczbę szanownych gości, powitaniu prof. Nawrocki wygłosił referat „Od młotka i lupy do mikrosondy jonowej SHRIMP”. Pouczające, zwłaszcza dla młodych pracowników Instytutu, wystąpienie ukazało tradycje prac laboratoryjnych w Instytucie. Na archiwalnych slajdach przewinęło się prawie sto lat badań analitycznych służby geologicznej. Zdjęcia ilustrowały nie tylko rozwój techniczny laboratoriów chemicznych, geofizycznych, inżynieryjnych i hydrogeologicznych, ale przede wszystkim ludzi obsługujących coraz bardziej skomplikowane urządzenia – wybitnych naukowców i skromnych techników.
Kolejnym punktem programu było wręczenie wysokich odznaczeń państwowych, resortowych i instytutowych. Trzeba przyznać, że deszcz nagród w roku jubileuszowym był obfity. Listę odznaczonych przez Prezydenta RP, Ministra Środowiska, Dyrektora Instytutu i Marszałka Woj. Mazowieckiego można znaleźć tutaj.
Część poświęconą wystąpieniom merytorycznym rozpoczęła dr Ewa Krzemińska, która przedstawiła trudną drogę, jaką musieli pokonać autorzy pomysłu sprowadzenia do Polski urządzenia analitycznego o najwyższej klasie światowej. Idea, która narodziła się w 2009 roku, została zrealizowana po sześciu latach pracy związanej nie tylko z pokonywaniem barier finansowych i organizacyjnych. Niezwykle trudne było również wkomponowanie ciężkiego i wymagającego specjalnych warunków urządzenia w bryłę starego budynku, objętego nadzorem konserwatora zabytków.
Niezwykle interesujące było kolejne wystąpienie. W prezentacji pdf „The Wonderful World of SHRIMP” – prof. Ian Williams wyjaśnił, czym jest w rzeczywistości nasze najnowsze urządzenie. Przed słuchaczami roztoczył panoramę zastosowań mikrosondy jonowej – od badań geochronologicznych o niezwykłym stopniu dokładności, poprzez analizy materii kosmicznej, kruszców, skał aż po analizy materiału kostnego współczesnego i kopalnego oraz badania pochodzenia skażeń geochemicznych. Wykład przekonał, że określenie mikrosondy mianem „kombajnu geologicznego” wcale nie jest przesadne.
Profesor Ian Williams z Australian National University prezentuje „The Wonderful World of SHRIMP”
Kolejno głos zabierali goście, przekazując gratulacje i pozdrowienia z licznych zaprzyjaźnionych z Instytutem ośrodków. Należy odnotować nowatorski pomysł zbiorowych adresów pochwalnych, wygłaszanych przez przedstawicieli pokrewnych ośrodków, co nieco skróciło tę skądinąd bardzo przyjemną dla pracowników Instytutu część programu. Przekazane zostały również materialne dowody uznania w postaci lamp naftowych, drzeworytów, obrazów olejnych, ozdobnych dyplomów itp., które zostaną niebawem pokazane w specjalnej gablocie w hallu Instytutu.
Dyrektorowi Jerzemu Nawrockiemu (z lewej) gratulują dyrektor Służby Geologicznej Słowacji Branislav Zec i jego zastępczyni Alena Klukanova
Jubileusz stał się też okazją do otwarcia wystawy niezwykle cennych starodruków zgromadzonych w Bibliotece Geologicznej PIG-PIB. A są wśród nich m.in.: praca Caspara Schwenckfelta, wydana w Lipsku w 1601 r.; sławne dzieło Georgiusa Agricoli - przez dwa wieki uznawane za „biblię górnictwa”, wydane w Bazylei w 1657 r.; a także opublikowane w języku polskim dwutomowe Rzeczy kopalnych osobliwie zdatnieyszych szukanie, poznanie i zażycie [...] Jana Krzysztofa Kluka, z lat 1797-1802.
Michael Watts (Brytyjska Służba Geologiczna), Wojciech Brochwicz-Lewiński (PIG-PIB) i Luca Demicheli, sekretarz generalny EGS w trakcie zwiedzania imponującej wystawy cymeliów ze zbiorów Biblioteki PIG-PIB
Po części oficjalnej, jak nakazuje obyczaj, rozpoczął się piknik w ogrodach Instytutu. Były potrawy z grilla, napoje orzeźwiające i inne, lody, ciasta. Pogoda na szczęście dopisała, chociaż prognozy nie były optymistyczne.
Całość oprawiona została dynamiczną muzyką oraz występami chóru Endorfina, do którego należy pracownik naszego Instytutu - Wojciech Paciura.
Następny jubileusz za pięć lat. Tym razem STULECIE. Oj będzie się działo...
Tekst: Mirosław Rutkowski
Zdjęcia: Barbara Ruszkiewicz
Prezentacja do pobrania
pdf Ian Williams - Wonderful World of SHRIMP (18.28 MB 2014-05-29)
