22 stycznia 2024 r. o godz. 18:09:05.8 UTC (tj. 23 stycznia 2024 r., godz. 00:09:05.8 czasu lokalnego) w rejonie południowego regionu Xinjiang w Chinach miało miejsce silne trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.0. Epicentrum tego zdarzenia zlokalizowane było w pobliżu granicy Kirgistanu i Chin, około 133 km na zachód od miasta Aksu, Chiny. Według European-Mediterranean Seismological Centre (EMSC) źródło wstrząsu zlokalizowane było na głębokości 20 km.
Parametry zjawiska sejsmicznego z dnia 22 stycznia 2024 r. o godz. 18:09:05.8 (UTC), region: Południowy Xinjiang w Chinach.
Lokalizacja epicentrum trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.0 z 22 stycznia 2024 r. o godz. 18:09:05.8 (UTC), region: Południowy Xinjiang w Chinach. (oprac. PSG, wg danych EMSC, mapa bazowa: CIA).
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.0 w dniu 22 stycznia 2024 r. w pobliżu granicy Kirgistanu i Chin nastąpiło w wyniku rozładowania naprężeń na ukośnym uskoku wstecznym i uskoku typu przesuwczego (strike-slip) na głębokości ok. 20 km. Uskoki tego typu są strukturami powszechnie występującymi w rejonie epicentralnym. Jest to region aktywny sejsmicznie, chociaż trzęsienia ziemi tej wielkości zdarzają się dość rzadko. W ciągu ostatnich 100 lat miały miejsce trzy zdarzenia o magnitudzie powyżej M6.5 w promieniu 250 km od omawianego zdarzenia. W tym okresie największym spośród nich było trzęsienie o magnitudzie M7.1 z marca 1978 r., które miało miejsce około 200 km na północ od opisywanego zjawiska. W latach wcześniejszych, w styczniu 1911 r. w pobliżu w miejscowości Kemin (współcześnie granica Kirgistanu i Kazachstanu), czyli w odległości prawie 250 km na północny zachód od omawianego zjawiska miało miejsce trzęsienie o magnitudzie M8.0. Trzęsienie ziemi w Kemin zabiło ponad 450 osób i spowodowało rozległe zniszczenia w regionie.
Zjawisko z 22 stycznia 2024 r. odczuli nie tylko mieszkańcy regionu Xinjiang w Chinach, ale także Kirgistanu, czy południowo-wschodniej części Kazachstanu.
Mapa odczuwalności zjawiska o magnitudzie M7.0 z 22 stycznia 2024 r. o godz. 18:09:05.8 (UTC), region: południowy Xinjiang (opracowanie EMSC).
W okresie od 1 do 26 stycznia 2024 r. (stan na 26 stycznia 2024 r. godz. 6:00 UTC) w regionie południowy Xinjiang miało miejsce 116 zjawisk sejsmicznych. Przed 22 stycznia 2024 r. w regionie wystąpiło 9 zjawisk sejsmicznych o magnitudach od M2.5 do M4.5, a od 22 stycznia 2024 r. aktywność sejsmiczna zwiększyła się w znaczący sposób i zarejestrowano 107 zjawisk sejsmicznych o magnitudach od M2.5 do M7.0.
Wykres prezentujący dobową liczbę zjawisk sejsmicznych w regionie południowego Xinjiang zarejestrowanych w okresie od 01 do 26 stycznia 2024 r. - stan na 26 stycznia 2024 r., godz. 6:00 (UTC) - oprac. PSG, wg danych EMSC.
Statystyka zjawisk sejsmicznych w regionie sejsmologicznym Południowego Xinjiangu zarejestrowanych w okresie od 01 do 26 stycznia 2024 r. (wg danych EMSC).
Wykaz zjawisk sejsmicznych o magnitudzie M≥5.0 w regionie sejsmologicznym Południowego Xinjiangu zarejestrowanych w okresie od 01 do 26 stycznia 2024 r. (wg danych EMSC).
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.0 z 22 stycznia 2024 r., godz. 18:09:05.8 (UTC) w regionie Xinjiang w pobliżu granicy Chin i Kirgistanu zarejestrowane zostało również w sieci PSG_Sejs_NET państwowej służby geologicznej. Na rysunku poniżej zaprezentowano zapisy falowe składowych Z, N, E wektora prędkości fal sejsmicznych zarejestrowane na stacjach PG14 (Hołowno, gm. Podedwórze, pow. parczewski) i DZIW (Dziwie, gm. Przedecz, pow. kolski) monitoringu sejsmicznego w laboratoriach geodynamicznych PSG.
Odległość stacji PG14 od epicentrum wstrząsów wynosi ok. 4 299 km (38.6°), natomiast od stacji DZIW ok. 4 579 km (41.1°). Pierwsze wstąpienia fal sejsmicznych (P) zarejestrowane zostały na stacji PG14 o godz. 18:16:28.5 UTC, tj. po upływie 7 min 22.7 s od momentu zdarzenia, natomiast na stacji DZIW o godz. 18:16:50.3 UTC, tj. po upływie 7 min 45.5 s.
Obraz falowy z zapisem rejestracji trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.0 z epicentrum w rejonie południowego Xinjiang z 22 stycznia 2024 r., godz. 18:09:05.8 (UTC) zarejestrowany przez szerokopasmowe stacje sejsmologiczne PSG zlokalizowane w laboratoriach geodynamicznych w Hołownie (PG14) i Dziwiu (DZIW). Na wykresie składowej Z zaznaczono pierwsze wstąpienia fali sejsmicznej (P).
Trzęsienie ziemi o magnitudzie M7.0 z 22 stycznia 2024 r., godz. 18:09:05.8 (UTC), którego epicentrum było zlokalizowane w rejonie południowego Xinjiang zarejestrowano również w zapisie monitoringu składowej pionowej siły ciężkości w laboratorium geodynamicznym stacji PSG w Hołownie. Obraz falowy zjawiska, który został zarejestrowany grawimetrem pływowym gPhoneX nr 165 przedstawiono na rysunku poniżej. Zaprezentowane zostały 3 ścieżki z monitoringu pola grawitacyjnego zarejestrowane w trakcie przejścia przez punkt obserwacji fal sejsmicznych wygenerowanych w źródle trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.0. Pierwsza ścieżka (wykres A) pokazuje zmiany przyspieszenia pionowej składowej pola siły ciężkości, druga (wykres B) zmiany składowej pionowej prędkości gruntu, zaś ścieżka trzecia (wykres C) zmiany położenia (amplituda składowej pionowej) drgań podłoża w punkcie obserwacji.
Fragment zapisu z monitoringu grawimetrycznego pola siły ciężkości na stacji PSG PG14 w Hołownie (gm. Podedwórze, pow. parczewski) zarejestrowany w trakcie przejścia przez punkt obserwacji grawimetrycznych fal sejsmicznych wygenerowanych w ognisku trzęsienia ziemi o magnitudzie M7.0 z 22 stycznia 2024 r.
Raport opracował zespół z Centrum Geozagrożeń.
