Przegląd Geologiczny (2001-10) tom 49

KALENDARIUM
841 Informacje o przyszłych wydarzeniach - Barbara Żbikowska
842 Przegląd ważniejszych wydarzeń - Barbara Żbikowska
KRONIKA
843 Jubileusz 50-lecia Wydziału Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie - Kaja Pietsch
844 12. sesja wyjazdowa Komitetu Historii Nauki i Techniki PAN - Andrzej Sas-Jaworski
847 Geoindykatory - warsztaty zorganizowane pod auspicjami IUGS COGEOENVIRONMENT - Lusaka, Zambia, 25-26.07.2001 - Marek Graniczny, Jonas Satkunas
RECENZJE
849 CH. Errass - Katastrophenschutz. Materielle Vorgaben von Art. 10 Abs. 1 und 4 USG - Witold C. Kowalski, Włodzimierz Mizerski, Krzysztof Szamałek
849 A. Magnuszewski, Z. Mikulski & W.L.F. Brinkmann (eds.) - Floodplain Pollution Controll Management (Vistula River, Poland) - Witold Cezariusz Kowalski
WIADOMO|CI GOSPODARCZE
850 Aktualia ropy naftowej i gazu ziemnego - Jerzy Zagórski
853 Koniunktura na platynowce - nowe inwestycje geologiczne i górnicze - Andrzej Paulo
ARTYKULY INFORMACYJNE
856 Czy jest możliwa dyskusja naukowa w geotektonice? (na marginesie dyskusji prowadzonej na łamach Wiedzy i Życia) - Stefan Cwojdziński
RECENZOWANE ARTYKUŁY NAUKOWE
858 Nowe techniki przetwarzania i interpretacji danych sejsmicznych w zastosowaniu do określenia szcze- gółowej budowy złoża ropy Radoszyn - Halina Jędrzejowska-Tyczkowska, Zbigniew Karpoluk, Piotr Misiarz, Krystyna Żukowska, Krzysztof Żuławiński, Robert Bartoń

Artykuł dokumentuje wyniki bardzo szczegółowych studiów i analiz materiałów sejsmicznych i wybranych profilowań geofizycznych w otworach, ukierunkowanych na wyjaśnienie architektury facjalnej złoża ropy naftowej Radoszyn, a więc w pewnym sensie na udokumentowanie przydatności metody sejsmicznej do rozwiązywania bardzo szczegółowych problemów geologicznych. Pozytywne wyniki badań przypisać należy przede wszystkim poszerzonemu specjalistycznemu przetwarzaniu sekcji sejsmicznych, a szczególnie transformacji fazowej i standaryzacji widma częstotliwości oraz interaktywnie prowadzonemu modelowaniu sejsmicznemu, wspomagającemu optymalizację modelu geometryczno-prędkościowego.
867 O możliwości zastosowania pomiarów naturalnego promieniowania gamma rdzeni wiertniczych do badań stratygraficznych, sedymentologicznych i analizy basenowej (wyniki pilotażowych badań utworów dolnego triasu z otworów Września IG-1 oraz Gorzów Wielkopolski IG-1) - Anna Roman, Jan Szewczyk, Piotr Krzywiec

Pomiary gammametryczne na rdzeniach są nową techniką wykorzystywaną w stratygrafii i sedymentologii, niestosowaną dotychczas szerzej w Polsce. W ramach kompleksowych badań basenu triasowego Niżu Polskiego pomiary takie przeprowadzono na rdzeniach dolnego i środkowego pstrego piaskowca otworów Września IG-1 oraz Gorzów Wielkopolski IG-1. Wykazały one, iż: 1. pomiary sondą ręczną dają podobne, ale dużo bardziej szczegółowe rezultaty niż geofizyczne pomiary otworowe; 2. w interpretacji pomiarów musi być uwzględniany stan zachowania rdzenia; 3. idealna korelacja pomiarów ręcznych ze skalą głębokościową rdzeni umożliwia korektę przesunięcia głębokościowego krzywej karotażowej; 4. pomiary promieniowania gamma na rdzeniach mogą być wykorzystywane do szczegółowej interpretacji sedymentologicznej osadów oraz do analizy basenowej opartej na integracji danych otworowych i sejsmicznych.
873 Wykształcenie mikrofacjalne i procesy diagenetyczne utworów dolomitu głównego (cechsztyn) na izolowanej platformie węglanowej Cychr - Justyna Sylwestrzak

Sylwestrzak - Przedmiotem badań petrograficznych były osady węglanowe budujące niewielką platformę węglanową dolomitu głównego (Ca2) na bloku Gorzowa (zachodnia Polska). Struktura ta mieści złoże gazu ziemnego, o czym zdecydowało wykształcenie mikrofacjalne utworów Ca2 i przebieg procesów diagenetycznych. W profilu Cychry 4 dominują dolomitowe pakstony i greinstony wadoidowe, natomiast profil Cychry 2 stanowią głównie pakstony i greinstony peloidowe i onkoidowe oraz bioklastyczne (w najwyższej części profilu). Pierwotne cechy osadu zostały w znacznym stopniu zatarte przez procesy diagenetyczne, które zarazem doprowadziły do wytworzenia i zachowania dobrych własności zbiornikowych. Decydujące znaczenie ma tu brak bądź obecność cementów anhydrytowych.
880 Problem wieku reliktowych lodowców skalnych w Masywie Ślęży w świetle datowań 14C i OSL oraz obserwacji geomorfologicznych - Roman Żurawek

Podjęto próbę określenia wieku reliktowych lodowców skalnych na stokach Ślęży na Przedgórzu Sudeckim. W tym celu metodą OSL (luminescencji stymulowanej optycznie) pojedynczych porcji (SAR) datowano dwie serie piasków wodnolodowcowych, włączonych przez aktywny lodowiec skalny do jego osadów. Ponadto metodą radiowęglową datowano torf, odwiercony w spągu wypełnienia zagłębienia wytopiskowego. Datowanie osadów mineralnych metodą OSL wykazało wiek 189+/-19, 387+/-50 oraz 264+/-33 tys. lat BP, natomiast datowanie torfu wiek 10270+/-150 lat BP. Daty OSL potwierdzają jedynie odrzański wiek piasków wodnolodowcowych. Jednocześnie wiek torfu, cechy rzeźby i dostępne dane dotyczące pozycji stratygraficznej reliktowych lodowców skalnych wskazują, że ostatnia faza ich aktywności miała miejsce podczas ostatniego zlodowacenia, nie wykluczając możliwości wcześniejszej wielokrotnej reaktywacji tych form. Na podstawie przesłanek stratygraficznych można uznać, że ostatnia faza aktywności lodowców skalnych prawdopodobnie miała miejsce po maksimum sedymentacji lessu w górnym plenivistulianie, a nie później, niż w młodszym dryasie.
885 Morfotektonika uskoku rzeki Lo w rejonie Tam Dao (północny Wietnam): próba prognozy sejsmicznej - Nguyen Quoc Cuong, Witold Zuchiewicz

Podjęto próbę określenia wieku reliktowych lodowców skalnych na stokach Ślęży na Przedgórzu Sudeckim. W tym celu metodą OSL (luminescencji stymulowanej optycznie) pojedynczych porcji (SAR) datowano dwie serie piasków wodnolodowcowych, włączonych przez aktywny lodowiec skalny do jego osadów. Ponadto metodą radiowęglową datowano torf, odwiercony w spągu wypełnienia zagłębienia wytopiskowego. Datowanie osadów mineralnych metodą OSL wykazało wiek 189+/-19, 387+/-50 oraz 264+/-33 tys. lat BP, natomiast datowanie torfu wiek 10270+/-150 lat BP. Daty OSL potwierdzają jedynie odrzański wiek piasków wodnolodowcowych. Jednocześnie wiek torfu, cechy rzeźby i dostępne dane dotyczące pozycji stratygraficznej reliktowych lodowców skalnych wskazują, że ostatnia faza ich aktywności miała miejsce podczas ostatniego zlodowacenia, nie wykluczając możliwości wcześniejszej wielokrotnej reaktywacji tych form. Na podstawie przesłanek stratygraficznych można uznać, że ostatnia faza aktywności lodowców skalnych prawdopodobnie miała miejsce po maksimum sedymentacji lessu w górnym plenivistulianie, a nie później, niż w młodszym dryasie.
894 Środkowojurajska formacja geotermalna centralnej części zapadliska przedkarpackiego i obszarów przyległych - Antoni P. Barbacki, Agnieszka Kazanowska

Wyniki analiz dotyczących środkowojurajskich wód geotermalnych na obszarze piaskowcowej facji kompleksu środkowej jury pomiędzy Włoszczową a Myślenicami - jakie zaprezentowano potwierdziły znaczną strefowość i lokalność parametrów zbiornikowych, co wynika z charakteru środowisk sedymentacji tych osadów oraz związek tych parametrów z ogólną miąższością serii środkowojurajskiej. Zaobserwowano silną zależność pomiędzy stopniem mineralizacji wód a odległością od obszarów zasilania i głębokością. Postulowany zachodni kierunek cyrkulacji wód jest zgodny z rozkładem mineralizacji i rozkładem temperatur. W strefach zachodnich najbliższych strefom zasilania, wody są słodkie lub wysłodzone a ich temperatury silnie zdeterminowane wpływem wód przypowierzchniowych.
901 Relacje tektoniczne między synkliną międzygórską a synklinorium kielecko-łagowskim i jednostką łysogórską (Góry Świętokrzyskie) - Ewa Stupnicka, Rafał Ziółkowski

S u m m a r y. The results of geologic studies and microgravimetric measurements performed between Opatów and Sandomierz (eastern part of the Holy Cross Mts) indicate that the Paleozoic rock complexes form two different tectonic units, i.e. the Ordovician-Silurian Międzygórz syncline and the Devonian Karwów monocline. Only the Karwów monocline makes up eastern termination of the Kielce-Łagów Synclinorium. The Międzygórz syncline, located west of the Pęcławice-Gozdawa fault, plunges under the Devonian rock complex of this Synclinorium. The microgravimetric curve derived from the Kielce-Łagów Synclinorium/the Łysogóry Tectonic Unit boundary does not confirm the presence of steep fault within the Holy Cross Fault. The gradual and gentle lowering of this curve at the Devonian limestones/Cambrian shales boundary backs up the thesis on the sloping Łysogóry Unit overthrust from north to south. Late Tertiary faults cutting Paleozoic rocks formed within older usually Caledonian or Variscan faults.
909 Surowce mineralne w polskim handlu zagranicznym w ostatniej dekadzie XX w. - Anna Dziedzic, Joanna Muras

W publikacji przedstawiono zmiany w zakresie importu i eksportu surowców mineralnych w Polsce w okresie transformacji gospodarczej począwszy od 1989 roku. Opisano przeobrażenia jakie nastąpiły w wielkości, wartości oraz strukturze (asortymentowej i geograficznej) obrotów ważniejszymi polskimi surowcami mineralnymi na rynku międzynarodowym.
918 Rola martwego lodu w kształtowaniu rzeźby basenu unisławskiego - Jarosław Kordowski

Przesłanki geomorfologiczne i geologiczne wskazują na prawdopodobny udział brył martwego lodu w kształtowaniu rzeźby basenu unisławskiego w dolinie dolnej Wisły poniżej Bydgoszczy. Charakteryzuje to nietypowa morfologia dna doliny i specyficzne struktury sedymentacyjne obecne w wąskich, bądź wysokich i izolowanych wzniesieniach piaszczystych typowych dla tego obszaru, w części "zatopionych" w jeziornych osadach biogenicznych.